Αριάδνη και Θησέας - αποσυμβολισμός

Σύμφωνα με το μύθο, ο Θησέας συναντά την Αριάδνη,  οδηγό της ψυχής (ψυχοπομπό) και ταυτόχρονα σύμβολο της anima. Κατά άλλους, η Αριάδνη αποτελεί την αντανάκλαση της ψυχής του ανθρώπου – ήρωα (Θησέα).

 Theseus and Ariadne. Sculpture by Adamo Tadolini

Εκείνη είναι που οδηγεί τον ήρωα στο ασυνείδητο, το λαβύρινθο. Ο λαβύρινθος συνδέεται επίσης με τη μήτρα, επομένως με την πνευματική αναγέννηση.

Richard Westall - Theseus and Ariadne at the Entrance of the Labyrinth

Του δίνει το μίτο, που αντιπροσωπεύει τη σύνδεση με την πνευματική του φύση. Η χρησιμοποίηση του μίτου είναι η μόνη πιθανότητα που έχει ο Θησέας για να βγει έξω από το λαβύρινθο.  Ο μίτος, είναι αρχικά σε μορφή μπάλας, σύμβολο της ολότητας της ύπαρξης που ο ήρωας αναζητά, όταν πορεύεται το μονοπάτι.

Niccolò Bambini  - Ariadne and Theseus

Στο κέντρο του λαβύρινθου θα αντιμετωπίσει τον Μινώταυρο, μισό άνθρωπο και μισό ταύρο, δηλαδή τον άνθρωπο που κυριαρχείται από τα ένστικτα ή αλλιώς, το σύμβολο της πάλης του ανώτερου με τον κατώτερο εαυτό. Κατά άλλους, ο Μινώταυρος δεν είναι άλλος από το Φύλακα του Κατωφλιού, τη συνάθροιση των φόβων, των παθών και των κατασταλμένων και ανεπιθύμητων πτυχών του χαρακτήρα μας. Ο κατώτερος εαυτός, η χαμηλή φύση ή σκιά υπερνικείται και η υψηλή φύση επικρατεί, ώστε να πραγματοποιηθεί η πρόθεση της ψυχής. Ο Θησέας σκοτώνει τον Μινώταυρο με το σπαθί.

Λεπτομέρεια σημαντική : Αν και ο Θησέας υποσχέθηκε να πάρει την Αριάδνη μαζί του στην Αθήνα και να την νυμφευτεί…. την εγκαταλείπει στο νησί της Νάξου. Κατά το μύθο, ο Διόνυσος εμφανίζεται στο όνειρο της Αριάδνης ενώ κοιμάται (ή κατά μια άλλη εκδοχή στο όνειρο του Θησέα) και δίνει θεϊκή εντολή να παραμείνει η Αριάδνη στην Νάξο και να την νυμφευτεί ο ίδιος.  Έτσι και έγινε. Στην πορεία, η η Αριάδνη λατρεύτηκε  ως Θεά σε πολλά μέρη της Ελλάδας (Κρήτη, Νάξο, Δήλο, Κύπρο, Ρώμη).

Angelika Kauffmann - Bacchus Discovering Ariadne on Naxos

 H Αριάδνη στο τέλος του μύθου δεν νυμφεύεται τον ανθρώπινο εραστή, αλλά τον θεϊκό. Λαμβάνοντας υπόψη την Αριάδνη και τον Διόνυσο ως σύμβολα, την αντιστοιχία του Διονύσου με το Τίφαρετ του Δέντρου της Καβάλα και την  ετυμολογία του ονόματος : Αριάδνη < Αριάγνη = υπεραγία, η πιο αγνή,  μπορούμε να κάνουμε αρκετές σκέψεις πάνω σε αυτή τη λεπτομέρεια του μύθου.

Όπως σημειώνει ο Gilbert Murray: "Όλοι οι αληθινά πιστοί ταυτίζονται κατά μια μυστικιστική έννοια με το Θεό, ξαναγεννιούνται και είναι «Βακχοι». Η τελείως αγνή ψυχή καταλαμβάνεται ολοκληρωτικά από το Διόνυσο, τον εσωτερικό θεό και καθίσταται η ίδια θεός."

Διόνυσος και Αριάδνη

Η Γυναίκα Ζωσμένη με Σπαθί

"Η Γυναίκα Ζωσμένη με Σπαθί"
                                    απο τον John Whiteside Parsons

Είναι σε σένα, γυναίκα, όμορφη χαμένη λυτρωτή της φυλής, που τολμώ να απευθύνω αυτό το κεφάλαιο. Αυτό που εξεγείρεται μέσα σου τώρα δεν είναι τρέλα, δεν είναι αμαρτία, δεν είναι μωρία, αλλά είναι ζωή, νέα ζωή και χαρά και φωτιά που θα γεννήσει μια νέα φυλή και θα δημιουργήσει ένα νέο ουρανό και μια νέα γη.

Όταν ήσουν παιδί, ο άνεμος δεν μίλησε σε σένα και ο ήλιος; Δεν άκουσες τη φωνή του βουνού, τις φωνές του ποταμού και της καταιγίδας;  Δεν είχες ακούσει τα μαντάτα των αστεριών και της σιωπής τις φωνές, ανείπωτο;

Δεν έμεινες γυμνή μέσα στο δάσος, με τον άνεμο πάνω στο σώμα σου και ένιωσες το χάδι του Πάνα;  Και η καρδιά σου φούσκωσε με την άνοιξη, άνθισε με το καλοκαίρι και λυπήθηκε με τον λύκο του χειμώνα; Αυτά τα πράγματα είναι το συμβόλαιο και μέσα σε αυτά η αλήθεια η παντοτινή.

Και αναζήτησες συντρόφους υψηλά ευγενείς, όπως εσύ, και δεν τους βρήκες, εκτός από φευγαλέες αναμνήσεις σε όνειρα και τραγούδια. Γιατί βρήκες στάχτη πάνω από τον κόσμο, μια στάχτη σιωπής και θλίψης και οι σύντροφοί σου περπάτησαν με ενοχή και ντροπή, μέσα στο φόβο και το μίσος, την αμαρτία και τη θλίψη της αμαρτίας, και ήσουν μόνη. Αχ, γέλιο υπήρχε, αλλά ταραχώδες γέλιο. Ευχαρίστηση, αλλά φευγαλέα ευχαρίστηση, ανικανοποίητη και με ντροπή. Και τώρα η καρδιά σου είναι θλιμμένη. Όμως μη λυπάσαι, αγαπημένη μου. Να είσαι χαρούμενη και άφοβη. Γιατί μέσα σου είναι το τραγούδι που θα συντρίψει τη σιωπή, η φλόγα που θα κάψει τη σκουριά.

Εσύ είσαι η λυτρωτής. Η λυτρωτής της αμαρτίας και της θλίψης, της ενοχής και της ντροπής, εσύ, γυναίκα, ω ενσαρκωμένο μεγαλείο! Πόσο καιρό υπηρέτησες σε αλυσίδες, μια σκλάβα στη λαγνεία γουρουνιών  και στην ενοχή γουρουνιών;

Πόσο καιρό σπαρταρούσες κάτω από την ακάθαρτη υποβάθμιση του ιερού σου ονόματος, πόρνη, ή υπέφερες σιωπηλά κάτω από την περίφημη υποβάθμιση που ονομάζεται αρετή;

Πόσο καλά γνώρισες το παλούκι, τον τροχό των βασανιστηρίων, το μαστίγιο,  τη ράβδο, τις αλυσίδες, την φυλάκιση, τον ενταφιασμό στην υπηρεσία του αφέντη σου.

Ήταν ο δεσμός του φόβου, ήταν η αδυναμία, ήταν η δειλία και η κατωτερότητα; Ω, ντροπή του ανθρώπου, τίποτα από αυτά δεν ήταν, ήταν αγάπη. Ένας άνδρας σταυρώθηκε σε μια λύτρωση που απέτυχε. Κι όμως δέκα φορές δέκα εκατομμύρια άνθρωποι σταυρώθηκαν, όμως αυτή η ατιμία δεν εξαργυρώθηκε.

Ιερέα, πατέρα, σύζυγε, εραστή, δεσμοφύλακα, δικαστή, δήμιε, λεηλάτη, γόη, καταστροφέα, αυτός ήταν ο εραστής σου, ο αφέντης σου, ω γυναίκα μολυσμένη.

Όμως λυπήσου τον, γιατί και εκείνος επίσης έψαχνε αγάπη.

Αλλά υπάρχει ένα τέλος και μια αρχή και η αρχή και όλο το μέλλον είναι μαζί σου. Γιατί είσαι η μητέρα της νέας φυλής, η λυτρωτής και η ερωμένη των νέων ανδρών, των ανδρών που θα είναι ελεύθεροι.

Τώρα θα σας μιλήσω για τους άνδρες. Οι άνδρες επιθυμούν τρία πράγματα στη γυναίκα, μια μητέρα σπουδαιότερη από εκείνους, μια σύζυγο λιγότερης αξίας από εκείνους και μια ερωμένη ίση με εκείνους. Ενάντια στη μητέρα πάντα επαναστατούν, τη σύζυγο κρατούν σε περιφρόνηση, η ερωμένη πάντα τους διαφεύγει.

Σκεφτείτε τον σύζυγο, πως μισεί τη γυναίκα και τρέπεται σε φυγή, φοβούμενος πως θα την φονεύσει.

Σκεφτείτε τον μεγάλο εραστή, πως δράττεται για αγάπη και τα χέρια του κλείνουν στο τίποτα.

Αυτά είναι σαστισμένα, φοβισμένα παιδιά, που παίζουν παιχνίδια ενάντια στο σκοτάδι. Και εκείνοι που φορούν μπρούτζο και σπαθιά, που βαδίζουν επιδεικτικά και φονεύουν, δεν είναι οι πιο τρομακτικοί από όλους; Επομένως λυπήσου τους, επομένως συγχώρεσέ τους.

(….)

Ήταν πολλές χιλιάδες χρόνια πριν οι ιστορίες γραφούν, που η αλλαγή ήρθε. Πρέπει να στρέψουμε τη μνήμη μας ακόμα πιο μακριά. Τότε που ξεπήδησε από τα λαγόνια, αν και είναι πολύ καιρό πριν, ο αιώνας της Ίσιδας, που λανθασμένα καλείται μητριαρχία. Δεν είναι μια μητριαρχία όπως την φανταζόμαστε, μια διοίκηση μιας λέσχης γυναικών ή  απογοητευμένων κοτόπουλων. Πρόκειται για μια ισότητα. Η γυναίκα είναι η ιέρεια, σε εκείνη αναπαύεται το μυστήριο. Είναι η μητέρα. Επωάζοντας τρυφερά. Η ερωμένη. Ταυτόχρονα παθιασμένη και απόμακρη. Η σύζυγος. Σεβαστή και τιμημένη. Είναι η γυναίκα μάγισσα. Είναι ισότιμη. Μη διαφοροποιημένος, ο άνδρας, οπλαρχηγός, κυνηγός, σύζυγος, εραστής, στοχαστής, πράττων. Η γυναίκα, ιέρεια, φύλακας του μυστηρίου, Σίβυλλα του ασυνείδητου, προφήτισσα των ονείρων. Επομένως ισορροπία. Σταθερότητα.

Στη συνέχεια, καταστροφή ανείπωτη, η πατριαρχία, αψίδα που χαρακτηρίζεται από το δαιμονικό μονοσεξουαλικό τέρας, τον Ιεχωβά. Τώρα, κάτω από την εξουσία των ιερέων, η γυναίκα είναι ένα κατώτερο ζώο, ο άνδρας ένας ανώτερος θεός, απομονωμένος, στο έλεος της ανελέητης νοημοσύνης του. Είναι πόλεμος, ολοκληρωτικός πόλεμος δίχως οίκτο, ανάμεσα στα υποχρεωμένα σε «πρέπει» συναισθήματα και στη νόηση που στερείται θελήσεως. Κάθε θρησκεία στην πατριαρχία είναι ένα αντιφατικό τερατούργημα – Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός, Βουδισμός, Μωαμεθανισμός, φασισμός, κομμουνισμός, δημοκρατία, επιστήμη και κάθε άλλη πίστη του ιστορικού κόσμου.  Είναι δόγμα, βασισμένο σε αξιώματα που μετακινούνται σαν άχυρα στον άνεμο της διανόησης και πάνω σε αυτή τη μεταβλητή δομή ο  άνδρας έχει αποτύχει και πρέπει να αποτύχει, γιατί γνωρίζει τη ματαιότητά τους και αγωνίζεται για αυτές με όλη την άρρωστη μανία της ματαίωσης. Γνωρίζει ότι είναι ένα μικρό αγόρι που παίζει με κατασκευαστικά παιχνίδια και συλλογές χημικών, που παίζει κλέφτες και αστυνόμους σε ένα παιχνίδι που πάει πολύ μακριά.

Έχει χάσει τη μητέρα του. Η σύζυγός του τον απογοητεύει. Η ερωμένη του διαφεύγει. Το  μυστήριο έχει περάσει έξω από τον ναό, εξορίστηκε από ένα γεροντικό και αυτάρκες συμβούλιο με γενειάδες.

Γυναίκα, γυναίκα, που είσαι; Επίστρεψε, γυναίκα, έλα πάλι πίσω με μας! Συγχώρεσε, ξέχασε, κάθισε μέσα τους ναούς μας, πάρε μας από το χέρι, φίλησέ μας στα χείλη, πες μας ότι μας αγαπάς, πες μας ότι δεν είμαστε μόνοι. Μάγισσα γυναίκα, μέσα από τις στάχτες των πασσάλων, ανορθώσου ξανά!

Βλέπετε, ήταν μέσα στη ντιανική λατρεία (dianic cult) που ο παλιός τρόπος συνέχισε. Εκείνες οι υπέροχες και τρομερές γυναίκες, η Messalina, η Toffana, η La Voisin και η de Brinvilliers, πήραν εκπληκτικές εκδικήσεις. Και άλλοι, γυναίκες και άνδρες επίσης, έψαξαν το απαγορευμένο μυστήριο στις μυστικές τελετές και αγόρασαν μια σύντομη επανένωση σε μια φοβερή τιμή.

Αυτή ήταν η ελπίδα της νεανίδος της Ορλεάνης (σημ μτφρ. Εννοεί μάλλον την Joan of Arc, «the maid of Orleans»), η ελπίδα των απελπισμένων εκατομμυρίων ότι επιτέλους θα έρθει η γυναίκα που θα τους λυτρώσει. Είθε η μοίρα και η αποτυχία της να σας διδάξει ότι η αθωότητα δεν είναι προστασία.

Ας είσαι πολυμήχανη, ω γυναίκα, ας είσαι σοφή, ευφυής, ανελέητη. Έχω πει, κατάλαβε, συγχώρεσε, ξέχασε. Αλλά μην ξεχνάς πάρα πολύ. Μην εμπιστεύεσαι τίποτα πάρα μόνο τον εαυτό σου.

Μίλησα για εκείνες τις μεγάλες δηλητηριάστριες, όμως υπάρχει μια χειρότερη εκδίκηση. Να ξέρετε ότι όλη η εκδίκηση είναι εκδίκηση στον εαυτό και η πιο φοβερή είναι εκείνη που λαμβάνεται από μια ψυχρή γυναίκα. Μετρήστε την στα εκατομμύρια και στα δέκα εκατομμύρια. Προσέξτε όχι αυτό που λέει στον σύζυγό της ή στον εραστή της. Προσέξτε καλά τι λέει στον οικείο της, το γιατρό της.

Ωστόσο με πολλές η αιτία βρίσκεται βαθύτερα. Βρίσκεται σε δυο πράγματα, στην αποτυχία του συντρόφου της να είναι άνδρας και στην δική της αποτυχία να είναι αληθινή προς τον εαυτό της.

Υπάρχει η μαύρη δολοφονική ενοχή με την οποία οι γονείς δηλητηριάζουν τα παιδιά τους και αυτή είναι η αιτία της ψυχρότητας.

Υπάρχει κατασταλμένη αιμομικτική αγάπη.

Υπάρχει ο φόβος της ασθένειας και ο φόβος των παιδιών.

Όμως εσείς, που έχετε γνωρίσει κάτι από αυτά τα πράγματα, μην έχετε καμιά ντροπή. Η δύναμη δεν γεννιέται, η δύναμη αποκτιέται με την κατανόηση και την υπέρβαση.

Έπειτα ελευθερώσου! Έπειτα τραγούδησε το παλιό, άγριο τραγούδι: Ευοί ιώ, ευοί Ίακχε, ιώ Παν, ιώ Παν, ευοί Μπάμπαλον!

Πήγαινε στα βουνά και στους ωκεανούς και στο δάσος, πήγαινε γυμνή το καλοκαίρι για να μπορέσεις να ανακτήσεις την παλιά χαρά και αγάπησε μετά  χαράς και ελευθερίας κάτω από τα αστέρια.

Όμως το σώμα δεν είναι όμορφο; Εδώ υπάρχει ένα μυστικό. Το σώμα διαμορφώνεται από το νου. Αγκάλιασε το φόβο, την καταπίεση, το μίσος, έπειτα εξέτασε το σώμα – ή μάλλον μην το εξετάσεις. Αλλά πήγαινε ελεύθερα, αγάπησε χαρούμενα, δίχως περιορισμό, τρέχα για λίγο γυμνή. Κι έπειτα παρακολούθησε τα μάγουλα που κοκκινίζουν, δες το στήθος που φουσκώνει, τα εύπλαστα περιγράμματα, τον ρέοντα ρυθμό.  Όλη η ασθένεια και όλη η παραμόρφωση εκτρέφονται μέσα στο φόβο και στο μίσος. Γι αυτό, ω γυναίκα, καλείσαι θεραπεύτρια.

Γυναίκα, ιέρεια του παράλογου κόσμου! Παράλογου, αλλά τόσο πολύ σημαντικού και τόσο θανατηφόρου επειδή είναι μη αποδεκτός και απορριπτέος.

Δεν θέλουμε να είμαστε μεθυσμένοι, δολοφονικοί, απογοητευμένοι, χτυπημένοι από την ανέχεια, άθλιοι δίχως αιτία. Αυτά τα πράγματα δεν είναι λογικά ή επιστημονικά, κι όμως υπάρχουν. Λέμε ότι δεν θέλουμε πόλεμο. Όμως η αιτία του πολέμου είναι μια ψυχολογική αναγκαιότητα και ο πόλεμος θα συνεχίσει μέχρι εκείνη η ανάγκη να εκπληρωθεί διαφορετικά.

Δεν ωφελούμαστε λέγοντας ότι θα αγαπήσουμε αυτό το πρόσωπο ή θα μισήσουμε εκείνο το πρόσωπο γιατί αυτό είναι λογικό. Κινούμαστε θέλοντας και μη, παρά τη λογική μας και τις δυνάμεις της θέλησής μας από τον ασυνείδητο, παράλογο κόσμο, από τις δυνάμεις που μιλούν σε μας στα όνειρά μας, στα σύμβολα και στις δικές μας ακατανόητες πράξεις. Και αυτά θα απολυτρωθούν μόνο από την κατανόηση, της οποίας το όνομα είναι γυναίκα. Μόνο με την απόκτηση της κατανόησης μπορούν να υπερισχύσουν η θέληση και η διάνοια, αλλιώς δεν είναι παρά τυφλές αυτοκαταστροφικές δυνάμεις.

Γυναίκα, μάζεψε τα ανάξια όπλα. Μάζεψε την κακία και το δηλητήριο, την ψευδή ψυχρότητα και την ψευδή ανοησία. Σύρε το σπαθί, το δίκοπο σπαθί της ελευθερίας και ζήτα έναν άνδρα να σε συναντήσει σε δίκαιη μάχη, έναν άνδρα κατάλληλο για σύζυγό σου, κατάλληλο για πατέρα του αετίσιου γένους σου.

Κάλεσέ τον, δοκίμασέ τον με το σπαθί και εκείνος θα είναι άξιός σου. Γιατί εσείς οι δυο είστε τα αρχέτυπα της νέας φυλής.

Κάπου στον κόσμο σήμερα υπάρχει μια γυναίκα για την οποία σφυρηλατείται το σπαθί. Κάπου υπάρχει κάποια που έχει ακούσει τις τρομπέτες του νέου αιώνα και θα ανταποκριθεί. Θα ανταποκριθεί, αυτή η καινούρια γυναίκα, στην υψηλή κραυγή εκείνων των αστέρινων τρομπετών. Θα έρθει ως μια επικίνδυνη φλόγα και ένα παραπλανητικό τραγούδι, μια φωνή μέσα στις αίθουσες της κρίσεως, ένα λάβαρο μπροστά στους στρατούς. Θα έρθει ζωσμένη με το σπαθί της ελευθερίας και μπροστά της βασιλιάδες και ιερείς θα τρέμουν και οι πόλεις και οι αυτοκρατορίες θα πέσουν και θα ονομάζεται ΜΠΑΜΠΑΛΟΝ, η πορφυρή γυναίκα. Γιατί αυτή θα είναι γεμάτη λαγνεία και περηφάνια. Θα είναι ευφυής και θανατηφόρα, ειλικρινής και αήττητη ως μια γυμνή λεπίδα. Και οι γυναίκες θα ανταποκριθούν στην πολεμική κραυγή της και θα απαλλαχτούν από τα δεσμά και τις αλυσίδες τους και οι άνδρες θα ανταποκριθούν στην πρόκλησή της, εγκαταλείποντας τους ανόητους τρόπους και τους μικρούς τρόπους. Και αυτή που θα λάμψει όπως το ερυθρό απογευματινό άστρο μέσα στο αιματηρό ηλιοβασίλεμα του Gotterdamerung (Λυκόφως των Θεών), θα λάμψει και πάλι ως ένα πρωινό άστρο όταν η νύχτα έχει περάσει και ένα νέο ξημέρωμα φθάνει πάνω από τον κήπο του Πανός.

Για σένα, ω άγνωστη γυναίκα, το ξίφος δεσμεύτηκε. Κράτα την πίστη!

Το παραπάνω κείμενο του Parsons βρίσκεται στο βιβλίο «Freedom is a two-edged sword».  Πιθανόν ορισμένοι άνθρωποι που θα το διαβάσουν να ξενιστούν, καθώς δεν εξυπακούεται ότι όλοι μας είμαστε ενήμεροι για το πνεύμα του Νέου Αιώνα, του Αιώνα του Παιδιού. Να διευκρινίσω λοιπόν ότι ο Parsons, όντας  Θελημίτης, μεταφέρει την οπτική του Θελήματος σχετικά με τη γυναίκα. Όσα αναφέρει με δραματικό τρόπο για τη γυναίκα του παρελθόντος, αφορούν την περίοδο της πατριαρχίας, καθώς η γυναίκα περνώντας από την περίοδο της μητριαρχίας, όπου ήταν άρχουσα των Μυστηρίων, στην περίοδο της πατριαρχίας εξέπεσε και υποβαθμίστηκε. Βεβαίως, όπως είναι φανερό, ο Parsons δεν προσδοκά την αναβίωση της μητριαρχίας, καθώς πρόκειται για παλαιά φόρμουλα (όπως και η πατριαρχία άλλωστε). Η οπτική του μας δίνει ένα νέο μήνυμα. Αξίζει κανείς να διαβάσει προσεκτικά το κείμενο και να κατανοήσει ποια είναι η γυναίκα του Αιώνα του Παιδιού. Ας δώσουμε βάση στο πόσο τονίζεται η κατανόηση των σφαλμάτων του παρελθόντος, χωρίς όμως να προωθείται μια λογική εκδίκησης ή οπισθοδρόμησης σε παλιά φόρμουλα.

 Ο Νέος Αιώνας  μας καλεί να υπερβούμε την μάχη των φύλων και να συμφιλιώσουμε τη Μητέρα με τον Πατέρα, να ξεπεράσουμε εν ολίγοις τα κατάλοιπα αλλά και τις πληγές της μητριαρχίας και της πατριαρχίας. Γιατί, αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, η περίοδος της μητριαρχίας περιείχε επίσης πολύ σκληρότητα. Οφείλουμε να μελετάμε αυτές τις περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας που συνδέονται άλλωστε και με συγκεκριμένο επίπεδο συνειδητότητας.  Εξέλιξη όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί με επιστροφή σε παλαιότερες φόρμουλες, όπως η μητριαρχία και η πατριαρχία, αυτό θα πρέπει να το καταλάβουν όλοι/ες οι θιασώτες και νοσταλγοί του παρελθόντος. Αντίθετα, μπορεί να επιτευχθεί με τη μελέτη και την κατανόηση του παρελθόντος, ώστε να επέλθει η υπέρβαση. Και υπέρβαση δεν μπορεί να είναι η οπισθοδρόμηση και η εμμονή, αλλά το αγκάλιασμα του νέου, που δεν είναι άλλο από το Παιδί. Το Παιδί, που αν και περιέχει τα στοιχεία της Μητέρας και του Πατέρα, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό και πρωτότυπο.

Φαινομενικά το γεμάτο πάθος κείμενο του Parsons απευθύνεται στη γυναίκα που θα μπορέσει να ομοιοδονηθεί με το Θέλημα, τη γυναίκα που θα έχει το θάρρος να ζωστεί το φοβερό αυτό δίκοπο σπαθί της ελευθερίας, αλλά ας μη γελαστούμε ότι η απεύθυνση δεν αφορά και τους άντρες. Ο στόχος είναι η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ. 

Ένα μικρό σχόλιο για το τέλος: Άσχετα από την γνώμη που μπορεί να έχει κανείς για τον συγγραφέα, ας μείνουμε στο μήνυμα. Ένα μήνυμα από έναν ευφυή άνθρωπο, ανήσυχο πνεύμα, εξαίρετο επιστήμονα. Το αν έμεινε συνεπής ως το τέλος ή αν κάπου έχασε τον προσανατολισμό του είναι ένα θέμα που δεν εξετάζουμε εδώ. Το μονοπάτι είναι γεμάτο τόσο με νίκες, όσο και ήττες για όλους μας.  

Για όσους/ες τυχόν θα ήθελαν να ερευνήσουν περισσότερο το θέμα, θα πρότεινα κάποια βιβλία όπως:

James George Frazer – The Golden Bough: A study in Magic and Religion

Julius Evola – Η μεταφυσική του φύλου

Lon Milo Duquette – Angels, Demons and Gods of the New Millennium

J. Daniel Gunther – Initiation in the Aeon of the Child : The Inward Journey

Esther Harding – Woman’s mysteries : The inner life of women revealed in religious myth and ritual

Χαρίτα Μήνη – Το Ιερό Θηλυκό και η Μαγδαληνή

Παναγής Λεκατσάς – Η Μητριαρχία
Robert Graves - Επτά ημέρες στη Νέα Κρήτη 
Robert Graves - Η Λευκή Θεά 

Μια απόπειρα σκιαγράφησης της εξέλιξης της συνείδησης μέσα από τις λατρείες και τα πάνθεα των εποχών έχω κάνει κι εγώ στην ανάρτηση  «Λατρείες, πάνθεα και εξέλιξη της συνείδησης». 

Ο ντρεσαρισμένος άντρας

Μιας και αναφέρθηκα σε προηγούμενη ανάρτηση  στα στερεότυπα των φύλων και στον προγραμματισμό που υπόκεινται τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες σχετικά με το φύλο τους, θεωρώ ότι είναι τώρα μια καλή ευκαιρία να αναφερθώ σε ένα αρκετά αμφιλεγόμενο βιβλίο επί του θέματος. Πρόκειται για το βιβλίο «Ο Nτρεσαρισμένος Άντρας» της Esther Vilar (Σημ. ο όρος «ντρεσαρισμένος» σημαίνει «εκγυμνασμένος»).

Αμφιλεγόμενο ναι, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι κάπου στις αρχές του ’70 σε επίσκεψή της στο Λονδίνο, η Βιλάρ κινδύνεψε να λυντσαριστεί από μια ομάδα φεμινιστριών που εισέβαλαν στο ξενοδοχείο που διέμενε, θεωρώντας το βιβλίο της λίβελο κατά των γυναικών!

Θεωρώ ότι όντως είναι προκλητικός ο λόγος της, μιας και τόλμησε να διαφοροποιηθεί από τη συνηθισμένη φεμινιστική θέση ότι οι γυναίκες είναι θύματα εκμετάλλευσης των ανδρών και οφείλουν να απελευθερωθούν. Αντίθετα, θεωρεί ότι και τα δυο φύλα είναι το ίδιο καταπιεσμένα μέσα στην κοινωνία και εξηγεί πως από μικρή ηλικία εκπαιδεύονται σε συγκεκριμένους ρόλους. Ο άνδρας, υποστηρίζει, είναι υποδουλωμένος στη γυναίκα μέσω του σεξ, ενώ η γυναίκα είναι εξειδικευμένη στη νόμιμη πορνεία (γάμος) και στην εκμετάλλευση. Αντιστρέφει, με λίγα λόγια τους ρόλους καταπιεστή – καταπιεζόμενου, προσπαθώντας με το έντονα σκωπτικό ύφος της να δείξει ότι άνδρες και γυναίκες έχουν εκπαιδευτεί σε συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς, που βολεύουν και τους δυο και που κανείς από τους δυο δεν έχει τη διάθεση να αλλάξει.

Ειδικά για τη γυναίκα αναφέρει πως χρησιμοποιεί στρατηγικές αποπλάνησης, δελεάζοντας τους άνδρες με το σεξ. Υποστηρίζει επίσης ότι η εκπαίδευσή της αυτή αρχίζει από πολύ μικρή ηλικία και μεταφέρεται από μάνα σε κόρη.  Χρησιμοποιεί τον έπαινο και τον συναισθηματικό εκβιασμό ως μέσα ελέγχου των ανδρών. Τέλος, χρησιμοποιεί την αγάπη και τον ρομαντισμό ως πρόσχημα για να καλύψει τις πραγματικές προθέσεις και τα κίνητρά της.

Επέλεξα το βιβλίο της Βιλάρ γιατί είναι μια διαφορετική φωνή στο θέμα των δυο φύλων. Αυτό το συγγραφικό τέχνασμα της αντιστροφής των ρόλων του θύτη – θύματος το θεωρώ πολύ έξυπνο. Βεβαίως, οι θέσεις της έχουν πολύ αλήθεια μέσα τους, απλά χρειάζεται αρκετό θάρρος για να μην ενοχληθεί κανείς από όσα γράφει. Εξάλλου, ποιος/α από εμάς δεν έχει υποστεί κοινωνικούς προγραμματισμούς; Όλοι μας ξέρουμε πόσο εξεγειρόμαστε όταν αυτοί οι προγραμματισμοί γίνονται αντιληπτοί, πόσο μάλλον όταν επιχειρούμε να τους σβήσουμε.

Πιστεύω ότι οι έξυπνες γυναίκες και άνδρες θα βρουν πολύ θετικά πράγματα σε αυτό το βιβλίο. Πιστεύω πως θα βρουν επίσης το κουράγιο να μην εμπλακούν σε ανούσιες αντιδικίες μεταξύ των δυο φύλων. Ας έχουμε υπόψη μας ότι ο στόχος δεν είναι ο πόλεμος αλλά η συμφιλίωση. Συμφιλίωση όμως δεν σημαίνει ούτε παθητικότητα, ούτε εκδίκηση. Σημαίνει συνειδητοποίηση, κατανόηση και νέα οικοδόμηση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. 

Esther Vilar

Στερεότυπα και τάντρα

Στερεότυπα. Τα δημιουργήματα της κουλτούρας με την οποία άνδρες και γυναίκες εκπαιδεύονται να συμμορφώνονται. Αλήθεια, γιατί έχει αξία να εξετάζουμε τα στερεότυπα, ειδικά αυτά που αφορούν τον ανδρισμό και τη θηλυκότητα;

Στο βιβλίο της «Νάουα Γιογκίνι Τάντρα - γιόγκα για γυναίκες» η  Σουάμι Μουκτανάντα αναφέρει :

«Η γιόγκα τονίζει ότι πρέπει να σπάσουμε την κυριαρχία του Εγώ και να το περιορίσουμε στην κανονική του λειτουργία. Ένας τρόπος εκδήλωσης του Εγώ είναι τα στερεότυπα των φύλων. Μέσα από την αναγνώριση του στερεότυπου μπορούμε να μάθουμε σε πιο βαθμό η συμπεριφορά μας οριοθετείται από την κοινωνία και σε ποιο βαθμό από την αληθινή μας φύση.»

Θα συμφωνήσω με την άποψή της σε αυτό το πολύ καλογραμμένο βιβλίο, πως το γεγονός ότι εξετάζουμε τα στερεότυπα αυτά δεν σημαίνει την εμπλοκή μας στη μάχη των δυο φύλων. Αντίθετα, πιστεύω ότι οφείλουμε να πλησιάζουμε χωρίς φόβο όλους αυτούς τους κοινωνικούς προγραμματισμούς και κατανοώντας τους να τους υπερβαίνουμε.

Αν και το θέμα των φυλετικών στερεοτύπων έχει αναλυθεί εκτενώς από την επιστήμη της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας, επέλεξα να προβάλλω το θέμα μέσα από ένα βιβλίο της γιόγκα, γιατί θεώρησα τον τρόπο που παρουσιάζεται πολύ πιο ενδιαφέροντα και πολύ πιο πνευματικό.  

Ας δούμε τι αναφέρει λοιπόν η συγγραφέας στο παραπάνω βιβλίο :

Σύνθεση

«Κανένας δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στα στερεότυπα. Κι όμως υπάρχουν και ασκούν επιρροή, γιατί τις περισσότερες φορές τα πιστεύουν πολλοί. Οι κοινωνικές εικόνες του ανδρισμού και της θηλυκότητας είναι τα πρότυπα με τα οποία αναμετριέται κάθε άνδρας και κάθε γυναίκα και με τα οποία ενθαρρύνονται να συμμορφωθούν. Το ότι εξετάζουμε τα στερεότυπα αυτά δεν σημαίνει ότι εμπλεκόμαστε στη «μάχη των δυο φύλων», ούτε και σε μάταιες διαφωνίες σχετικά με το ποιο είναι «καλύτερο», αλλά ότι απλώς βλέπουμε τι είμαστε και τι δεν είμαστε, έτσι ώστε να μπορέσουμε να δούμε τι μπορούμε να γίνουμε.

Υπάρχουν διάφορα ψυχολογικά τεστ που επινοήθηκαν για να μετρήσουν το βαθμό «αρρενωπότητας» ή «θηλυκότητας» σε μια προσωπικότητα. Δηλαδή, τα τεστ μετρούν πόσο κοντά βρίσκεται μια προσωπικότητα στο αποδεκτό στερεότυπο του αντίστοιχου φύλου. Οι μελέτες που βασίζονται σε αυτά τα τεστ έχουν συγκεντρώσει σημαντικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η στενή προσέγγιση με τα παραδοσιακά φυλετικά πρότυπα δεν συνοδεύεται από τη βέλτιστη πνευματική υγεία. Για παράδειγμα, γυναίκες με υψηλή βαθμολογία στον τομέα της θηλυκότητας (δηλαδή που πλησιάζουν πολύ το μαζικό θηλυκό πρότυπο) εκδηλώνουν επίσης μεγάλο άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαποδοχή, που σημαίνει ότι είναι νευρικές, χωρίς αυτοπεποίθηση και ανικανοποίητες. Οι άνδρες που συμμορφώνονται με το αντρικό πρότυπο έχουν λιγότερα προβλήματα προσαρμογής κατά την εφηβεία, αλλά αργότερα εκδηλώνουν τα ίδια συμπτώματα. Είναι αγχώδεις, βαθιά νευρωτικοί και ανικανοποίητοι.

Επιπλέον, η μεγαλύτερη διανοητική ανάπτυξη συνδέεται σταθερά με τις υψηλότερες βαθμολογίες των κοριτσιών στον τομέα του ανδρισμού και των αγοριών στον τομέα της θηλυκότητας. Διαπιστώθηκε ότι τα αγόρια με πιο «θηλυκά» χαρακτηριστικά και τα κορίτσια με πιο «αρσενικά» χαρακτηριστικά τείνουν να είναι πιο έξυπνα από τους συνομήλικους τους. Αγόρια με έντονη αρρενωπότητα και κορίτσια με έντονη θηλυκότητα τείνουν να έχουν χαμηλότερες βαθμολογίες στα τεστ νοημοσύνης, μικρότερη ικανότητα προσανατολισμού και να είναι λιγότερο δημιουργικά.

Επειδή οι άνθρωποι κατά την περίοδο της διαμόρφωσής τους μαθαίνουν να καταπιέζουν κάθε συμπεριφορά που θα μπορούσε να θεωρηθεί ανεπιθύμητη ή ακατάλληλη για το φύλο τους, είναι φανερό ότι η τυπολογία των φύλων περιορίζει τη συμπεριφορά. Διάφορες ψυχολογικές μελέτες το επιβεβαιώνουν.

Σε μια μελέτη, οι άνδρες με υψηλές βαθμολογίες στον τομέα της αρρενωπότητας (δηλαδή, με έντονα στερεοτυπική ανδρική συμπεριφορά) έκαναν τα «αντρικά» πράγματα πολύ καλά, αλλά δεν έκαναν τα γυναικεία. Ήταν ανεξάρτητοι και διεκδικητικοί όταν ήταν απαραίτητο, αλλά τους έλειπε η ικανότητα να εκφράσουν ζεστασιά, παιχνιδιάρικη διάθεση και ενδιαφέρον – σημαντικά, αν και παραδοσιακά θηλυκά χαρακτηριστικά. Με τον ίδιο τρόπο, οι γυναίκες δυσκολεύονταν να εκφράσουν αντρικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, δεν είχαν ανεξάρτητη κρίση, ούτε διεκδικούσαν τις δικές τους προτιμήσεις.

"Shiva Shakti  brain"

Αυτοί οι ερευνητές χρησιμοποιούν τον όρο ανδρόγυνος για τους ανθρώπους που δεν ταιριάζουν στο στερεότυπο του φύλου τους παρά επιδεικνύουν ένα μείγμα θηλυκών και αρσενικών χαρακτηριστικών. Διαπίστωσαν ότι οι ανδρόγυνοι άνθρωποι δεν περιορίζονται από ετικέτες όσον αφορά τα αισθήματα ή τη συμπεριφορά. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους με έντονο πρότυπο φύλου, οι ανδρόγυνοι άνδρες και γυναίκες τα καταφέρνουν εξίσου καλά στις «αρσενικές» και τις «θηλυκές» δραστηριότητες. Μπορούσαν να είναι ανεξάρτητοι και διεκδικητικοί όταν χρειαζόταν, ή ζεστοί και εκδηλωτικοί στις κατάλληλες περιστάσεις.

Όταν απομακρύνουν τα βάρη των στερεοτύπων, οι άνθρωποι αποκτούν τη δυνατότητα να εκφράσουν ελεύθερα τα καλύτερα χαρακτηριστικά αντρών και γυναικών. Η απαλλαγή των ανθρώπων από άκαμπτους ρόλους λόγω φύλου και η δυνατότητα να είναι ανδρόγυνοι θα τους καθιστούσε ενδεχομένως πιο ευέλικτους στην αντιμετώπιση νέων καταστάσεων και λιγότερο περιορισμένους σε σχέση με το τι μπορούν να κάνουν και το πώς να εκφραστούν. Στη σύγχρονη κοινωνία, ένας ενήλικας πρέπει μερικές φορές να είναι διεκδικητικός, ανεξάρτητος και αυτεξούσιος, αλλά η παραδοσιακή θηλυκότητα κάνει πολλές γυναίκες ανίκανες να συμπεριφερθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Από την άλλη, πρέπει να είμαστε ικανοί να σχετιστούμε με άλλους ανθρώπους, να είμαστε ευαίσθητοι στις ανάγκες τους και να νοιαζόμαστε για την ευτυχία τους, να δίνουμε και να παίρνουμε συναισθηματική υποστήριξη. Η προσκόλληση στον παραδοσιακό ανδρισμό εμποδίζει τους άνδρες να ανταποκριθούν σε τέτοιους, υποτίθεται, θηλυκούς τρόπους συμπεριφοράς.

Ο ανδρογυνισμός, αντίθετα, ενθαρρύνει κάθε άτομο να είναι ταυτόχρονα ανεξάρτητο και τρυφερό, διεκδικητικό και υποχωρητικό, αρσενικό και θηλυκό, ανάλογα με την περίσταση. Η απαλλαγή από τα στερεότυπα μεγαλώνει πολύ το εύρος των συμπεριφορών που βρίσκονται στη διάθεσή μας, επιτρέποντας έτσι στους ανθρώπους να ανταπεξέρχονται πιο αποτελεσματικά στις διάφορες καταστάσεις. Τα πιο αποτελεσματικά και ευτυχισμένα άτομα είναι αυτά που έχουν αναπτύξει εξίσου την αρσενική και τη θηλυκή πλευρά που εαυτού τους, γιατί η άρνηση μεταφράζεται σε ακρωτηριασμό ή σε παραμόρφωση.

Η γιόγκα τονίζει ότι πρέπει να σπάσουμε την κυριαρχία του Εγώ και να το περιορίσουμε στην κανονική του λειτουργία. Ένας τρόπος εκδήλωσης του Εγώ είναι τα στερεότυπα των φύλων. Μέσα από την αναγνώριση του στερεοτύπου μπορούμε να μάθουμε σε πιο βαθμό η συμπεριφοράς μας οριοθετείται από την κοινωνία και σε ποιο βαθμό από την αληθινή μας φύση. Κι ενώ πρέπει να μάθουμε να γνωρίζουμε τους περιορισμούς μας, δεν υπάρχει καμιά ανάγκη να τους ενισχύσουμε. Από τη στιγμή που μπορούμε να δούμε πέρα από τα κοινωνικώς επιβεβλημένα όρια, μπορούμε να εξετάσουμε και, ίσως, να υπερβούμε τα πιο προσωπικά όρια. Τα δημοφιλή πρότυπα ανδρισμού και θηλυκότητας είναι χρήσιμα σε αυτή την περίπτωση, αφού μας υποδεικνύουν τις ελλείψεις μας, καθώς και τα δυνατά μας στοιχεία, που πρέπει να αναπτύξουμε για να ολοκληρωθούμε.

Ardhanarishvara

Υπέρβαση

Στο διαλογισμό ανακαλύπτουμε και αποκρυπτογραφούμε τα ασυνείδητα σύμβολα, που επηρεάζουν την άποψή μας για τον εαυτό μας και για τους άλλους. Ανάμεσα σ’αυτά τα σύμβολα, μια γυναίκα θα βρει την κυρίαρχη εικόνα του ιδανικού γι εκείνην άνδρα. Από τη μια πλευρά, αυτή η εικόνα είναι απλώς η προσωποποίηση της ερωτικής επιθυμίας, αλλά είναι επίσης ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο. Αυτό το αρσενικό πρότυπο είναι ένα συμπλήρωμα της προσωπικότητας της γυναίκας, μια εκδήλωση των αρσενικών στοιχείων μέσα της. Αναγνωρίζοντας και αποδεχόμενη το σύμβολο, μπορεί εν συνεχεία να περάσει σε ένα χώρο αισθημάτων, ο οποίος εμπλουτίζει τον τρόπο με τον οποίο βιώνει τον κόσμο. Έτσι η γυναίκα έρχεται σε πιο άμεση επαφή με μια πλευρά της εσώτερης φύσης της, η οποία δεν είναι πια κρυμμένη αλλά εντάσσεται με σημαντικό τρόπο στη συνείδησή της, φέρνοντάς την εγγύτερα στο σκοπό της ολοκλήρωσης.

Η ενοποίηση των αρσενικών και των θηλυκών στοιχείων της προσωπικότητας συμβολίζεται στην Ινδία με την ανδρόγυνη θεότητα Αρνταναρίσβαρα. Τα αγάλματα και οι ανάγλυφες παραστάσεις αυτής της θεότητας είναι μισά άντρας και μισά γυναίκα: ο Σίβα δεξιά και η Σάκτι αριστερά. Αυτή η θεότητα ενσαρκώνει την αρχαία αλήθεια ότι ο Θεός δεν είναι ούτε αρσενικός ούτε θηλυκός, αλλά μια μεταφυσική σύντηξη των δυο.

Στον καθένα από εμάς, η θεότητα Αρνταναρίσβαρα απεικονίζεται συμβολικά στο ίντα και στο πίγκαλα νάντι. Είναι δυο κύρια ρεύματα της πράνα που ρέουν από την κάθε πλευρά της σπονδυλικής στήλης: το ίντα αριστερά και πίγκαλα δεξιά. Αυτά τα νάντι καθορίζουν τόσο την κράση του σώματος όσο και το χαρακτήρα του νου και των συναισθημάτων. Σε διάφορες παραδοσιακές περιγραφές, το ίντα θεωρείται θηλυκό και το πίγκαλα αρσενικό δυναμικό, όμως είναι και τα δυο παρόντα σε κάθε ανθρώπινο ον, άντρα και γυναίκα.

Οι περιγραφές «θηλυκό» και «αρσενικό» χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους με την ευρύτερη και θετικότερη έννοια, ως λέξεις κλειδιά ή συντομογραφίες για πολλές περαιτέρω ιδιότητες και συσχετισμούς. Όταν η περισσότερη ενέργειά μας κυκλοφορεί σ’ένα από τα δυο αυτά κανάλια, ενεργοποιεί έναν ιδιαίτερο τρόπο αντίληψης και δράσης, έναν αδιάσπαστο τρόπο «ύπαρξης» στον κόσμο.

Όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί αναγνώριζαν αυτά τα δίδυμα θεμέλια στης ψυχής. Στην Αλχημεία, τα ίντα και πίγκαλα αναπαριστώνται από τον ήλιο και τη σελήνη, ή από το λιοντάρι και το ελάφι. Στην τράπουλα Ταρό εμφανίζονται σε διάφορα χαρτιά ως δυο κολώνες στο δεξιό και στο αριστερό άκρο. Στην κινέζικη φιλοσοφία, τα ίντα και πίγκαλα αντιστοιχούν στα γιν και γιαγκ. Σήμερα, η επιστήμη λαμβάνει υπόψη της αυτές τις δυνάμεις, μέσω της έρευνας στο δεξί και στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου.

Αντί να σκεφτόμαστε με όρους «αρσενικό» και «θηλυκό», μπορούμε να θεωρήσουμε αυτές τις δυνάμεις ως δρόμο της δεκτικότητας και της πρωτοβουλίας. Το ίντα αντιπροσωπεύει τη δεκτικότητα που μας κρατά ανοικτούς σε τόσες πολλές νέες δυνατότητες, εξωτερικές και εσωτερικές. Το πίγκαλα αντιπροσωπεύει την πρωτοβουλία, τη δημιουργική δράση, την ικανότητά μας να εκφράζουμε και να διαμορφώνουμε τις δυνατότητές μας στον κόσμο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο τρόπος ύπαρξης που βιώνουμε υπο την επίδραση του ίντα νάντι μας δίνει την έμπνευση για δράση και ότι το πίγκαλα νάντι γεννά την ικανότητά μας για δημιουργική έκφραση.

Ο σκοπός για τον καθένα σάντακα της γιόγκα είναι να κατανοήσει πως αυτές οι δυνάμεις αυξομειώνονται, πως συμπληρώνονται και αντισταθμίζουν η μια την άλλη. Όταν το ίντα και το πίγκαλα βρίσκονται σε τέλεια ισορροπία, όταν ανακαλύπτουμε και δεχόμαστε και τις δυο επιδράσεις, τότε ξυπνά το σουσούμνα νάντι – το μονοπάτι και η δυνατότητα για υπέρβαση. Τα κείμενα της χάθα γιόγκα μας συμβουλεύουν να προχωρήσουμε πέρα από τον ήλιο (πίγκαλα) και τη σελήνη (ίντα). Αυτός είναι ο χώρος της υπερβατικής προσωπικότητας, που αποτελεί την άνθιση της πραγματικής ανθρώπινης φύσης.»

 

Συμφωνία

Brahms - Symphony No.3 F major, Op.90 - III. Poco allegretto

Ελέγχοντας την περιττή σπατάλη ενέργειας

Για τον εξαγνισμό του νου όλοι οι κλάδοι της γιόγκα συνιστούν μια οκταπλή φόρμουλα, γνωστή σαν Αστάνγκα Γιόγκα (αστ=οκτώ, ανγκ=άκρα ή μέρη, γιόγκα=ένωση με τον αληθινό Εαυτό). Τα οκτώ άκρα είναι :

Γιάμα (έλεγχος), νιγιάμα (χρυσοί κανόνες συμπεριφοράς), ασάνα (στάσεις), πραναγιάμα (έλεγχος της αναπνοής), πρατιαχάρα (απόσυρση από τις αισθητηριακές αντιλήψεις, νταράνα (συγκέντρωση), ντιάνα (αδιάσπαστος διαλογισμός) και σαμάντι (αδιάσπαστο ντιάνα, πλήρης αταραξία).

Η άσκηση της Αστάνγκα Γιόγκα είναι απαραίτητη, άσχετα από την ειδική γιογκική ατραπό που ακολουθεί κανείς. Μόνο με την εκτέλεση αυτών των οκτώ βημάτων της γιόγκα μπορεί κανείς να βιώσει την αληθινή ελευθερία από τη συνείδηση που περιορίζεται από το χρόνο.

Οι αρχαίοι ενορατικοί της γιόγκα πίστευαν ότι ο έσχατος σκοπός της ανθρώπινης ζωής είναι η αυτοπραγμάτωση : η βίωση μιας ζωής που δεν είναι επικεντρωμένη στην ικανοποίηση των αισθήσεων, αλλά όπου η ενέργεια χρησιμοποιείται στη σωστή αναλογία σε κάθε τομέα της ζωής. Οι αρχαίοι ενορατικοί πίστευαν ότι πρέπει κανείς να ζει μια πειθαρχημένη ζωή και η οργανωμένη και συστηματική ζωή είναι η αρχή κάθε γιόγκα. Γι αυτούς η γιόγκα δεν ήταν χόμπι, αλλά ο τρόπος διαβίωσης του συνετού ατόμου. Καθένα από τα οκτώ βήματα της Αστάνγκα Γιόγκα είναι σχεδιασμένο έτσι, ώστε να δημιουργήσει ένα ανιδιοτελές άτομο. Οι άνθρωποι τείνουν προς την ιδιοτέλεια, η οποία τους κάνει εχθρούς όχι μόνο προς τους γύρω τους, αλλά και προς το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Γι αυτό οι δάσκαλοι της γιόγκα συμβουλεύουν τους ζηλωτές να ακολουθούν έναν κώδικα συμπεριφοράς που θα τους βοηθήσει να εκπληρώσουν τα οκτώ βήματα εξαγνισμού του νου, ελέγχοντας την περιττή σπατάλη ενέργειας μέσω μιας πειθαρχημένης ζωής.

1) Να τρώτε λιγότερο. Να τρώτε απλές, θρεπτικές, φρέσκες, εύπεπτες τροφές. Να τρώτε για να ικανοποιήσετε την πείνα, αλλά μην πέφτετε σε λήθαργο. Να παραμένετε σε εγρήγορση, άγρυπνοι και χαρούμενοι.

2) Να πίνετε λιγότερο. Αλλά όχι λιγότερο από τις ελάχιστες απαιτήσεις του σώματος, σύμφωνα με την ηλικία και τις εποχιακές ανάγκες.

3) Να μιλάτε λιγότερο. Αποφεύγετε τις περιττές συζητήσεις, τα ψέματα και τις φαντασιώσεις.

4) Να κοιμάστε λιγότερο. Αποφύγετε την κατανάλωση ενέργειας στα όνειρα.

5) Να μένετε μόνοι. Για κάποια διαστήματα να απολαμβάνετε τον εαυτό σας. Να αποφεύγετε την ευχαρίστηση που προκαλείται όταν περιβάλλεστε από άτομα.

6) Αποφύγετε τη χρήση των υπερβολικά ξινών, έντονων και πικάντικων γεύσεων.

7) Αποφύγετε την υπερβολική οικειότητα ή φιλία και το υπερβολικό μίσος.

8) Να είστε αποσπασμένοι από τις κοσμικές επιδιώξεις και τα αποκτήματα.

9) Να είστε δυνατοί νοητικά και σωματικά. Μην ταράζεστε από την επιτυχία και την αποτυχία.

10) Να έχετε ένα συγκρατημένο νου και να μην τρέχετε πίσω από καθετί που σας γοητεύει.

11) Μην σπαταλάτε ενέργεια στην ικανοποίηση αισθησιακών επιθυμιών.

12) Κρατήστε απόσταση από τα μέλη του αντίθετου φύλου. Αποφύγετε το μασάζ από αυτά. Κάντε ο ίδιος μασάζ στον εαυτό σας, αλλά μην το κάνετε για να απολαύσετε το άγγιγμα.

13) Αποφύγετε κάθε είδους άρωμα, μυρωδιές και λάδια. Χρησιμοποιήστε φυσικά αρωματικά άνθη και λιβανάκια.

14) Να είστε ανεξάρτητοι. Μην εξαρτάστε από άλλους, κάντε μόνοι σας τις δουλειές σας.

15)  Να υπηρετείτε εκείνους από τους οποίους μαθαίνετε.

16) Εγκαταλείψτε τις επιθυμίες που ικανοποιούν μόνο εσάς.

17) Εγκαταλείψτε την οργή. Καταστρέφει την ηλεκτροχημική ισορροπία.

18) Εγκαταλείψτε την υπερηφάνεια, την αυτοέπαρση και τον εγωισμό.

19) Εγκαταλείψτε την απληστία. Κάνει το άτομο ιδιοτελές, καχύποπτο, ζηλότυπο και πονηρό.

20) Να επιβιώνετε με τις ελάχιστες απαιτήσεις.

21) Μην παραπλανάτε κανέναν. Δημιουργεί μια διπλή προσωπικότητα και κάνει το άτομο να χάνει την αυτοπεποίθηση και τον προσωπικό μαγνητισμό του.

22) Μην καυχιέστε. Προκαλεί εγωισμό.

23) Μη λέτε ψέματα. Δείχνουν απλώς ότι δεν εμπιστεύεστε τον εαυτό σας.

24) Μην λατρεύετε φαντάσματα και πνεύματα. Να λατρεύετε τη θεότητα με αγνή, ευσπλαχνική, ζωντανή μορφή.

25) Μην χρησιμοποιείται φάρμακα για να επιμηκύνετε τη ζωή σας. Καταστρέφουν τη φυσική αντοχή.

26) Αποφύγετε να πηγαίνετε σε συνέδρια, δημόσιες συγκεντρώσεις, θέατρα και τόπους όπου ο νους διεγείρεται.

27) Να είστε ευχαριστημένοι. Αυτό χαρίζει ικανοποίηση.

28) Να είστε ευγενικοί, αλλά μην περιμένετε οι άλλοι να σας ευχαριστούν.

Η εφαρμογή αυτών των 28 υποδείξεων βοηθάει τους ζηλωτές να ξεπεράσουν την εγκόσμια φύση τους, η οποία τους κάνει να ξεχνούν την εσωτερική τους ύπαρξη. Όταν οι άνθρωποι είναι εντελώς υλιστές και εξωστρεφείς, βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία χαρακτηριστικών τέτοιων, όπως ο αισθησιασμός, απληστία, πόθος, αδυναμία, υπερηφάνεια και οργή. Όμως αν κανείς ακολουθεί αυτές τις 28 πρακτικές υποδείξεις, τότε δεν θα αντιμετωπίσει τον πόνο και την έντονη δυστυχία, που είναι το φυσικό αποτέλεσμα της κοσμικής ζωής.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Χάρις Γιόχαρι, «Τσάκρα, τα ενεργειακά κέντρα μεταμόρφωσης».

Κάπου εδώ θα προσθέταμε ίσως αυτό που έχει γράψει ο Crowley «Η μελέτη των αρχών της γιόγκα είναι πολύ χρήσιμη στο μέσο άνθρωπο, αν μη τι άλλο, για να τον κάνει να προβληματιστεί γύρω από τη φύση του κόσμου που υποθέτει ότι ξέρει».

Προσωπικά θεωρώ τις παραπάνω υποδείξεις πολύ καλές για άσκηση, βάζοντας όμως σαν παράμετρο το γεγονός ότι η αξία τους και η ευεργεσία τους δεν βρίσκονται σε μια ψυχαναγκαστική τήρησή τους. Θα υποστήριζα μάλλον πως η ευεργεσία τους προκύπτει όταν αυθόρμητα και δίχως πίεση νιώσει κανείς ότι θέλει να τις ακολουθήσει.

Όπως πολύ ωραία το θέτει και ο Crowley : « Δεν τίθεται θέμα να στερήσεις κάποιον από κάτι που θέλει. Η διαδικασία είναι μάλλον εκείνη του να μαθαίνεις να απορρίπτεις αυτό που προηγουμένως, στο σκοτάδι, πριν φτάσει η αυγή της ανακάλυψης του πραγματικού αντικειμένου του πόθου σου, νόμιζες πως ήθελες.»

Σχετικά με το θέμα μπορείτε να ανατρέξετε και στα εξής βιβλία :

Aleister Crowley – 8 διαλέξεις πάνω στη γιόγκα

Σουάμι Βιβεκανάντα – Ράτζα γιόγκα