Η βεβαιότητα της αιωνίας ανανεώσεως μέσα απο το μύθο της Ίσιδας και του Οσίριδος

"Όμως η κασέλα γλίστρησε σιγά σιγά μέχρι τη θάλασσα. Πιάστηκε στα γρανάζια των ρευμάτων της, κύλησε ατελεύτητα στις λαβυρινθώδεις γυάλινες σκάλες της, χτύπησε τις πόρτες των αναστατωμένων παλατιών, που τα εξερευνούν τα φωσφορίζοντα ψάρια, ύστερα πέρασε από χέρι σε χέρι, και την σήκωναν όλο και πιο ψηλά οι υγρές κολόνες. Και τότε μόνο έφτασε στην ακτή για να αποδοθεί ολόρθη στην ξηρά. Και η γη αναγαλλιάζει, γιατί τίποτε ποτέ πια δεν μπορεί να την βεβηλώσει. Η κασέλα είναι κει, πάντοτε το ίδιο ερμητική, και την σκεπάζουν οι κεραίες του ανάτιφου και η μακριά της χαίτη στάζει. Αλλά κάτω της πολύ γρήγορα η γη αναταράζεται: ρίζες μιας άγνωστης δυνάμεως τυλίγονται γύρω της κι αποσύρονται ώσπου φαίνονται να αναρροφούν όλο το περίσσευμα της ικμάδος των τροπικών δασών και απ’αυτές φυτρώνει στο άψε-σβήσε με πλήρη ωριμότητα το δέντρο, που του πέφτει ο κλήρος να κλείσει την κασέλα μέσα στον κορμό του, με μια έκτακτη εντολή της φύσεως. 

Αλλά αυτό το δέντρο, το αναγνωρίζω. Είναι αυτό που με έριξε κατάχαμα προ ολίγου! Έχει τώρα εντελώς κλειστεί στο μυστικό του, έτσι όπως άρχισα να το βλέπω. Στο είδος δεν διαφέρει απ’αυτά που το περιβάλλουν: είναι μόνο πιο ευγενικό από εκείνα. Να! Έρχονται άνθρωποι ντυμένοι με ελαφρά και ριγωτά υφάσματα, και κρατούν τσεκούρια. Έχουν να εκτελέσουν μια διαταγή και γι’αυτήν συζητούν ζωηρά πολλή ώρα. Πρέπει να είναι σκλάβοι. Σταματούν στο ιερό δέντρο. Είναι η εκλογή τους. Ο κορμός του δέντρου κατά γης. Οι τομές του παρουσιάζουν τις διακλαδώσεις που αποκαλύπτουν, όταν τα γυαλίσουμε, τα απολιθωμένα δέντρα. Ο κορμός του δέντρου στον γλύπτη του βασιλέως. Σε κάθε νέα επαφή η σμίλη του τσακίζεται, αλλά η κολόνα που έχει παραγγείλει ξεπηδάει ως δια μαγείας και από μόνη της θα έχει μια τεχνοτροπία που καθιερώνει μια δυναστεία. Η κολόνα υψώνεται μπροστά στο βασιλιά… 

Αλλά, στην ετοιμασία της γιορτής, ο θόρυβος εξακολουθεί να περιστρέφεται γύρω από την παρουσία μιας γυναίκας στην αυλή. Αυτή την γυναίκα, που την έχω ξαναδεί; Έχει  μια χτυπητή ομοιότητα μ’αυτήν που, γονατισμένη, κρατούσε τις κάλπες, αλλά το υπέροχο σώμα της είναι τώρα καλυμμένο μ’ένα πέπλο υφασμένο μ’άστρα και το συγκρατεί μια σελήνη στο σημείο της ενώσεως των μηρών. Τα μαλλιά της ακόμα λυμένα συγκρατούν ένα αστραφτερό διάδημα με φίδια και στάχυα και με το δεξί της χέρι κινεί ένα σείστρο, που στον ήχο του ρυθμίζεται το βήμα της, σαν από θαύμα δεν αφήνει ίχνη. Από πού και πως ήρθε κανείς δεν ξέρει. Ο γραμματικός σημείωσε μόνο ότι η είσοδός της στο παλάτι συνέπεσε με την εξαφάνιση ενός χελιδονιού που το είχαν επισημάνει από την επιμονή του να σχηματίζει γύρω από την κολόνα, ενώ την έστηναν, καμπύλες οιωνοσκοπικές, αλλά η διήγηση ξεστρατίζει και καταλήγει να της αποδίδει μια σειρά μάγια: περπατάει αδιακρίτως στη στεριά και στο νερό, αρωμάτισε τις γυναίκες της ακολουθίας φυσώντας πάνω τους, όταν δεν ήταν εκεί η νταντά, την είδαν να θηλάζει το βασιλόπουλο με το δάχτυλό της. Αλλά σήμανε κιόλας η ώρα της αναχωρήσεώς της και η μελαγχολία είναι κι αυτή μέρος της γιορτής. Το δώρο της βασίλισσας είναι ακριβώς η κολόνα, που ετοιμάζονται να την ξαπλώσουν γλυκά γλυκά με σχοινιά. Μοιάζει να την αποδίδουν τώρα στην πρώτη της φύση: θα μπορούσαμε να ξαναρχίσουμε να μετράμε τους δαχτύλιους στην ψύχα του ξύλου. Αυτή που ετοιμάζεται να το αποκτήσει βάζει τότε ένα χεράκι στις τελευταίες προετοιμασίες: περιτυλίγει με λινό τον κορμό, πιο φρεσκοκομμένο από ποτέ, και χύνει πάνω του τα μυρωδάτα βάλσαμα που οι εκκρίσεις τους απλώνονται για πάντα σ’ολόκληρη τη χώρα. 

Ένα χάσμα μέσα στο όνειρο. Πρέπει να πούμε πως τίποτα δεν ξαναβρίσκεται ποτέ; Αλλά αυτή η οδυνηρή βεβαιότης προκαλεί αμέσως μιαν άλλη που την αντισταθμίζει, και μάλιστα καλύτερα, και είναι ικανή να συμφιλιώσει το πνεύμα με την πρώτη, κι αυτή η δεύτερη βεβαιότης είναι ότι τίποτα δεν είναι ποτέ χαμένο. Το ακάτιο του παπύρου παίρνει μαζί του σε όλες τις θάλασσες τη θεά. Αλλά ό,τι και να κάνει, το σώμα το λατρεμένο εκείνου που υπήρξε αδελφός της και σύζυγός της δεν θα λάμψει ποτέ πια στα μάτια της μέσα στην υπέρτατή του ισορροπία. Αυτό το σώμα που υπήρξε η έδρα της απόλυτης ομορφιάς και της απόλυτης σοφίας, καταδικάστηκε να συγκεντρώσει μόνο τα δεκατέσσερα σκόρπια κομμάτια του και σαν να μην έφτανε αυτό, ο ακρωτηριασμός θα είναι πολύ πιο αδυσώπητος, αφού το όργανο που η λειτουργία του είναι η μεταβίβαση της ζωής έγινε λεία των ψαριών. Τρέμοντας, είμαι μάρτυς του θείου τεχνάσματος που μ’αυτό βρίσκει τον τρόπο να εφαρμοσθεί ο νόμος ο αινιγματικός, ο απαράγραπτος: ό,τι αποσυνετέθη σε δεκατέσσερα μέρη πρέπει να ανασυντεθεί δεκατέσσερεις φορές. 

Το κερί και τα μπαχάρια που θα χρησιμέψουν στην πολλαπλή αναδημιουργία είναι μοιρασμένα γύρω από τα θεία λείψανα που καθένα καταλαμβάνει και μια από τις γωνίες του εργαστηριού, ή ένα από τα κλαδιά των δυο υπερκειμένων άστρων, το ένα φτιαγμένο από δυο ισόπλευρα τρίγωνα, ίσα και τεμνόμενα στις παράλληλες βάσεις τους, το άλλο από δυο τετράγωνα ίσα και τεμνόμενα που το καθένα τους προσφέρει δυο παράλληλες πλευρές σε μια διαγώνιο του άλλου. Έχω συνείδηση του εγχειρήματος αλλά δεν μου επιτρέπεται να το δω να συνεχίζεται: με τα μάτια δεμένα, στέκομαι στην καρδιά του άστρου με τους διαβήτες. Μου ανακαλύπτουν τους δεκατέσσερεις θεούς που μοιάζουν απόλυτα: η θεά θα τους προπέμψει στις δεκατέσσερεις διευθύνσεις. Σε κάθε ιερέα που την περιμένει, καθένα από τα αγάλματα θωρείται μοναδικό και, με την βεβαιότητα ότι είναι το μόνο που κατέχει την αλήθεια και το μυστικό, πρέπει να ορκισθεί ότι δεν θα αποκαλύψει ποιο λείψανο μπαίνει μέσα της. Το πλήθος συγκεντρώνεται στους ναούς, γύρω από τα αντίπαλα αγάλματα. Αλλά, μέσα απ’ τους αιώνες, το βλέμμα των παιδιών το πιο διορατικό, δεν καταφέρνει να αποσπασθεί από το κεφάλι της Μέμφιδος.

Με τη σειρά μου ανοίγω τα μάτια. Η ακακία ξαναπρασίνισε κι ενσωμάτωσε την πρωτόγονη μορφή, ενώ μέσα μου ο υπέροχος μύθος ξετυλίγει λίγο λίγο τις καμπύλες της σημασίας του στην αρχή τόσο περίπλοκης στα διάφορα επίπεδα."

Isis - Osiris  (ART)

 (...) " Μέσα στην νυχτερινή εικόνα που με οδήγησε, δίνεται η λύση αυτής της διπλής αντιφάσεως υπό την προστασία του δέντρου που περικλείει τα υπολείμματα της νεκρής σοφίας, με τις ανταλλαγές που συμβαίνουν ανάμεσα στην πεταλούδα και στο λουλούδι και δυνάμει της αρχής της αδιάκοπης διαχύσεως των υγρών, που μ’αυτήν είναι συνδεδεμένη η βεβαιότητα της αιωνίας ανανεώσεως."

 ~Αντρέ Μπρετόν – ΑΡΚΑΝΑ 17~

 

Η ανάσταση του Όσιρη, από ένα σκάλισμα ανάγλυφο στο ναό του Sethos  της Αβύδου, ​​ 1300 π.Χ. Η Ίσιδα, που ορίζεται από το ιερογλυφικό που φοράει σαν στέμμα, κρατά το κεφάλι του νεκρού αδελφού της με τρυφερότητα. Με τη βοήθεια του θεού Sokar (άλλος θεός των νεκρών που, όπως Horus ,εμφανίζεται ως γεράκι), ο Όσιρις διεγείρει το φαλλό (που είναι κατεστραμένος) με το ένα χέρι, ενώ σηκώνει το άλλο σε μια χειρονομία ξυπνήματος: Ήταν νεκρός, αλλά τώρα ζει . Κάτω ο Φαραώ προσφέρει αλοιφή στους τέσσερις «γιους του Ώρου»,  τα πνεύματα που προστάτευαν τα σωθικά της μούμιας.

 

Η ικανότητα να ξαναγεννιέσαι είναι απεριόριστη

«Το ρόδο που μόλις είδαμε πριν από λίγο διηγείται με το άρωμά του όλη την ιερή Αίγυπτο μέσα στη νύχτα που τρέμει. Είναι καθώς ιλιγγιωδώς επιστρέφει στον εαυτό του, η τραχηλιά της ίβιδος, του ιερού πτηνού κι απ’ αυτό βγαίνουν όλα τ’ άρμενα που μπορεί να απαιτεί το όνειρο του ανθρώπου για να ορθοποδήσει πάνω στο ακροβατικό σκοινί και να κάνει να γλιστρήσει ξανά το λευκό του πέλμα, χαραγμένο στην κατεύθυνση των νευρώσεων των φύλλων, στο τεντωμένο σκοινί ανάμεσα στ’ αστέρια. 

Το ρόδο λέει πως η ικανότητα να ξαναγεννιέσαι είναι απεριόριστη, κάνει τον χειμώνα, με όλες του τις σκληρότητες και τα τραύματά του, να θεωρείται πάντοτε μόνο μεταβατικός, ακόμη καλύτερα, ότι τα μαστίγιά του πρέπει περιοδικά να χτυπούν τους δρόμους για να ανακαλούν την ενέργεια, για να συγκεντρώνουν με τις άκρες τους τις χίλιες μέλισσες της ενεργείας που με τον καιρό θα μπορούσαν να αποκοιμηθούν μέσα στο υπερβολικά μεθυστικό ρόδι του ήλιου.»

Αντρέ Μπρετόν – ΑΡΚΑΝΑ 17

 

Ο θάνατος, η ανανέωση και μια (ωραία) πεταλούδα

Cupid and Psyche - Antonio Canova

"Η πεταλούδα στριφογυρίζει. Όσο κρατούσε αυτός ο τελευταίος λόγος, στεκόταν ακίνητη απέναντί μας, σαν φτερωτό τσεκούρι καρφωμένο στο λουλούδι. Το φτεροκόπημά της αποκαλύπτει τώρα το τριπλό της φτερό πασπαλισμένο με τη σκόνη όλων των πολύτιμων λίθων. Η προβοσκίδα της σταμάτησε να λειτουργεί, κάποιος χρόνος σημειώνεται στη διαδρομή μιας βιομηχανίας ελάχιστα υλικής, με αβαρή όργανα, που εξελίσσεται ξεκινώντας από τον χυμό του άνθους. Και, πριν να πετάξει για να επιδοθεί στη διασπορά της γονιμοποιού ουσίας, πριν να ξαναπάρει την εστιγμένη και σκολιά γραμμή που κατευθύνει το πέταγμά της, δεν μοιάζει να υπάρχει παρά μόνο για να κάνει αισθητή στο βλέμμα την πολυτέλεια αυτού του φτερού. Και με τη σειρά της μιλάει για να πει ποιο παρήγορο μυστήριο υπάρχει στην εμφάνιση των διαδοχικών γενεών. Ποιο νέο αίμα αδιάκοπα κυκλοφορεί και, για να μην πάσχει το είδος από τη φθορά του ατόμου, ποια επιλογή επιτελείται πάντοτε εγκαίρως, καταφέρνει να επιβάλλει τον νόμο της παρά ταύτα. Ο άνθρωπος βλέπει να τρέμει αυτό το φτερό που είναι, σ’όλες τις γλώσσες, το πρώτο κεφαλαίο γράμμα της λέξεως Ανάσταση.

Ναι, οι πιο υψηλές σκέψεις, τα πιο μεγάλα συναισθήματα μπορούν να γνωρίσουν μια συλλογική πτώση και επίσης η καρδιά του ανθρώπινου όντος μπορεί να συντριβεί και τα βιβλία μπορούν να γεράσουν και όλα οφείλουν, εξωτερικά, να πεθάνουν, αλλά μια δύναμη που σε τίποτα δεν είναι υπερφυσική κάνει αυτόν τον ίδιο τον θάνατο προυπόθεση της ανανεώσεως. Διασφαλίζει προκαταβολικά όλες τις ανταλλαγές που φροντίζουν ώστε τίποτα πολύτιμο να μη μπορεί να χαθεί εσωτερικά, και μέσα από τις σκοτεινές μεταμορφώσεις από εποχή σε εποχή η πεταλούδα ξαναπαίρνει τα ζωντανά της χρώματα."

Αντρέ  Μπρετόν -  Αρκάνα 17

Είδες το φτεράκι της...;