Ο ντρεσαρισμένος άντρας

Μιας και αναφέρθηκα σε προηγούμενη ανάρτηση  στα στερεότυπα των φύλων και στον προγραμματισμό που υπόκεινται τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες σχετικά με το φύλο τους, θεωρώ ότι είναι τώρα μια καλή ευκαιρία να αναφερθώ σε ένα αρκετά αμφιλεγόμενο βιβλίο επί του θέματος. Πρόκειται για το βιβλίο «Ο Nτρεσαρισμένος Άντρας» της Esther Vilar (Σημ. ο όρος «ντρεσαρισμένος» σημαίνει «εκγυμνασμένος»).

Αμφιλεγόμενο ναι, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι κάπου στις αρχές του ’70 σε επίσκεψή της στο Λονδίνο, η Βιλάρ κινδύνεψε να λυντσαριστεί από μια ομάδα φεμινιστριών που εισέβαλαν στο ξενοδοχείο που διέμενε, θεωρώντας το βιβλίο της λίβελο κατά των γυναικών!

Θεωρώ ότι όντως είναι προκλητικός ο λόγος της, μιας και τόλμησε να διαφοροποιηθεί από τη συνηθισμένη φεμινιστική θέση ότι οι γυναίκες είναι θύματα εκμετάλλευσης των ανδρών και οφείλουν να απελευθερωθούν. Αντίθετα, θεωρεί ότι και τα δυο φύλα είναι το ίδιο καταπιεσμένα μέσα στην κοινωνία και εξηγεί πως από μικρή ηλικία εκπαιδεύονται σε συγκεκριμένους ρόλους. Ο άνδρας, υποστηρίζει, είναι υποδουλωμένος στη γυναίκα μέσω του σεξ, ενώ η γυναίκα είναι εξειδικευμένη στη νόμιμη πορνεία (γάμος) και στην εκμετάλλευση. Αντιστρέφει, με λίγα λόγια τους ρόλους καταπιεστή – καταπιεζόμενου, προσπαθώντας με το έντονα σκωπτικό ύφος της να δείξει ότι άνδρες και γυναίκες έχουν εκπαιδευτεί σε συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς, που βολεύουν και τους δυο και που κανείς από τους δυο δεν έχει τη διάθεση να αλλάξει.

Ειδικά για τη γυναίκα αναφέρει πως χρησιμοποιεί στρατηγικές αποπλάνησης, δελεάζοντας τους άνδρες με το σεξ. Υποστηρίζει επίσης ότι η εκπαίδευσή της αυτή αρχίζει από πολύ μικρή ηλικία και μεταφέρεται από μάνα σε κόρη.  Χρησιμοποιεί τον έπαινο και τον συναισθηματικό εκβιασμό ως μέσα ελέγχου των ανδρών. Τέλος, χρησιμοποιεί την αγάπη και τον ρομαντισμό ως πρόσχημα για να καλύψει τις πραγματικές προθέσεις και τα κίνητρά της.

Επέλεξα το βιβλίο της Βιλάρ γιατί είναι μια διαφορετική φωνή στο θέμα των δυο φύλων. Αυτό το συγγραφικό τέχνασμα της αντιστροφής των ρόλων του θύτη – θύματος το θεωρώ πολύ έξυπνο. Βεβαίως, οι θέσεις της έχουν πολύ αλήθεια μέσα τους, απλά χρειάζεται αρκετό θάρρος για να μην ενοχληθεί κανείς από όσα γράφει. Εξάλλου, ποιος/α από εμάς δεν έχει υποστεί κοινωνικούς προγραμματισμούς; Όλοι μας ξέρουμε πόσο εξεγειρόμαστε όταν αυτοί οι προγραμματισμοί γίνονται αντιληπτοί, πόσο μάλλον όταν επιχειρούμε να τους σβήσουμε.

Πιστεύω ότι οι έξυπνες γυναίκες και άνδρες θα βρουν πολύ θετικά πράγματα σε αυτό το βιβλίο. Πιστεύω πως θα βρουν επίσης το κουράγιο να μην εμπλακούν σε ανούσιες αντιδικίες μεταξύ των δυο φύλων. Ας έχουμε υπόψη μας ότι ο στόχος δεν είναι ο πόλεμος αλλά η συμφιλίωση. Συμφιλίωση όμως δεν σημαίνει ούτε παθητικότητα, ούτε εκδίκηση. Σημαίνει συνειδητοποίηση, κατανόηση και νέα οικοδόμηση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. 

Esther Vilar