Η Αυτοτελείωση και οι Ψυχολογικές της Διαταραχές

Το παρακάτω άρθρο πραγματεύεται τις δυσκολίες που συναντά κανείς στο δρόμο της αυτοτελείωσης. Υπάρχει μεταφρασμένο μέσα στο βιβλίο της Σοφίας Άντζακα «Από τον εγωκεντρισμό στην καθαρή συνειδητότητα». Είναι γραμμένο από τον Ιταλό ψυχολόγο Roberto  Assatzoli και είχε δημοσιευτεί σε κάποιο περιοδικό της εποχής. Όπως αναφέρει η ίδια, αυτό το άρθρο υπήρξε η αρχή μια αλυσίδας γεγονότων, καθώς οι  περιγραφές του άρθρου ταίριαζαν με τις φάσεις και τα στάδια που είχε περάσει και εκείνη. Η Σοφία αποφάσισε να γράψει στον συγγραφέα στην Φλωρεντία. Δυσκολεύτηκε πολύ να βρει τη διεύθυνσή του, μιας και εκείνη την περίοδο η ίδια κατοικούσε στην Ικαρία. Εκείνος απάντησε στο γράμμα της, ζητώντας της να συντάξει την ψυχολογική αυτοβιογραφία της και να περιγράψει τα διάφορα στάδια που είχε περάσει, γιατί πίστευε ότι η εξιστόρηση θα μπορούσε να βοηθήσει κι άλλους ανθρώπους. Από αυτή την αρχική εργασία φαίνεται πως προέκυψε το «Από τον εγωκεντρισμό στην καθαρή συνειδητότητα», αλλά και (αργότερα) το 12άτομο έργο της «Ιερός Γάμος». 

Παραθέτω εδώ αυτό το άρθρο, μιας και διέκρινα την χρησιμότητά του για όλους εμάς που βρισκόμαστε σε μια παρόμοια διαδικασία. Βέβαια, όπως θα παρατηρήσετε κι εσείς, το άρθρο σταματά σε κάποιο συγκεκριμένο στάδιο που δεν αποτελεί όμως το τέρμα της διαδρομής. Ωστόσο, δίνει μια εικόνα της πορείας (αν και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κάθε πορεία εξατομίκευσης είναι μοναδική). Όσο για το τέρμα… πιθανότατα δεν υπάρχει, τουλάχιστον όχι γενικευμένα. Τι εννοώ; Εννοώ πως οι δυνατότητες είναι άπειρες και κάθε κατάκτηση ενός συνειδησιακού επιπέδου που μπορεί να έχει περιγραφεί ως «τέρμα», ίσως είναι απλά ένα βήμα σε μια πορεία που δεν έχει τέλος.

Θα πρότεινα να συνδυάσει κανείς την ανάγνωση του άρθρου αυτού,  με τα άρθρα :

Μύηση και Θάνατος (Α' μέρος - ΙΑΟ κύκλοι)

Μύηση και Θάνατος (Β' Μέρος)

και φυσικά με τα βιβλία της Σοφίας, «Από τον εγωκεντρισμό στην καθαρή συνειδητότητα» και «Ιερός Γάμος».

Roberto  Assatzoli  : 

Η Αυτοτελείωση και οι Ψυχολογικές της Διαταραχές

Η πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου είναι ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι, μια περιπέτεια ανάμεσα από παράξενες χώρες γεμάτες εκπλήξεις, δυσκολίες, ακόμη και κινδύνους. Συνεπάγεται μια δραστική μετουσίωση των «φυσιολογικών» στοιχείων της προσωπικότητας, μια αφύπνιση των λανθανόντων δυνατοτήτων, μια ανύψωση του επιπέδου της συνείδησης σε νέα επίπεδα και μια λειτουργία επάνω σε μια νέα εσωτερική διάσταση.

Γι’ αυτό δεν θα φανεί παράξενο που μια τόσο μεγάλη αλλαγή, μια τόσο ριζική μεταμόρφωση, έχει αρκετές κρίσιμες φάσεις που συχνά συνοδεύονται από διάφορες νευρικές, συγκινησιακές και διανοητικές διαταραχές. Στην αντικειμενική κλινική παρατήρηση του θεραπευτή, αυτές μπορεί να παρουσιάζουν ομοιότητα με τα συμπτώματα που προέρχονται από πιο συνηθισμένες αιτίες. Αλλά στην πραγματικότητα, έχουν εντελώς διαφορετική σημασία και λειτουργία και απαιτούν πολύ διαφορετική θεραπεία.

Οι διαταραχές πνευματικής φύσης έχουν αυξηθεί ραγδαία σήμερα, ανάλογα με τον αυξανόμενο αριθμό των ανθρώπων που συνειδητά ή μη συνειδητά, πασχίζουν ψηλαφητά να βρουν το δρόμο τους προς μια πληρέστερη ζωή. Πρόσθετα, η μεγάλη ανάπτυξη και το πολύπλοκο της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου και ο κριτικός νους του, έχουν κάνει την πνευματική εξέλιξη ακόμα πιο δύσκολη και πολύπλοκη. Στο παρελθόν, μια ηθική αλλαγή, μια απλή ολόκαρδη αφοσίωση σ’έναν Δάσκαλο ή σ’έναν Σωτήρα, μια στοργική υποταγή στο Θεό, συχνά αρκούσαν για να ανοίξουν οι πύλες που οδηγούσαν σε υψηλότερο επίπεδο συνείδησης και σε ένα αίσθημα εσωτερικής ένωσης και πληρότητας. Τώρα, όμως, παίρνουν μέρος οι πιο διαφορετικές και αλληλοσυγκρουόμενες όψεις της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου που είναι ανάγκη να μετουσιωθούν και να εναρμονιστούν ανάμεσά τους. Δηλαδή τα βασικά του ορμέφυτα, οι συγκινήσεις και τα αισθήματά του, η θέλησή του, καθώς και οι προσωπικές και κοινωνικές του σχέσεις.

Γι αυτούς τους λόγους πιστεύουμε ότι μια γενική σκιαγράφηση των διαταραχών που παρουσιάζονται στα διάφορα στάδια της πνευματικής εξέλιξης και μερικές ενδείξεις για την κατάλληλη θεραπεία τους θα έχουν κάποια χρησιμότητα. Διακρίνουμε 4 στάδια κρίσης:

1. Κρίσεις που προηγούνται της πνευματικής αφύπνισης.
2. Κρίσεις που προέρχονται από την πνευματική αφύπνιση.
3. Αντιδράσεις προς την πνευματική αφύπνιση.
4. Φάσεις στην πορεία της μετουσίωσης.

Κρίσεις που προηγούνται από την πνευματική αφύπνιση

Για να κατανοήσουμε απόλυτα τα παράξενα βιώματα που συχνά προηγούνται από την αφύπνιση, πρέπει να κάνουμε μιαν ανασκόπηση μερικών από τα ψυχολογικά γνωρίσματα του «συνηθισμένου» ανθρώπου.

Μπορεί να πει, λοιπόν, κανείς ότι «αφήνεται να ζει» μάλλον παρά ότι ζει. Παίρνει τη ζωή όπως έρχεται και δε σκοτίζεται για το πρόβλημα του νοήματός της, την αξία της ή τον σκοπό της. Αφοσιώνεται στην ικανοποίηση των αισθήσεών του και προσπαθεί να γίνει πλούσιος και να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες του. Αν είναι πιο ώριμος, υποτάσσει την προσωπική του ικανοποίηση στην εκπλήρωση των διαφόρων οικογενειακών και κοινωνικών καθηκόντων που του ανατίθενται, χωρίς να κάνει τον κόπο να κατανοήσει που βασίζονται αυτές οι επιθυμίες ή από ποια πηγή πηγάζουν. Ίσως να θεωρεί τον εαυτό του «θρήσκο» και πιστό, αλλά η θρησκεία του είναι εξωτερική και συμβατική και όταν συμμορφώνεται στο τυπικό της εκκλησίας και λαμβάνει μέρος στις τελετουργίες αισθάνεται ότι έχει κάνει ό,τι χρειάζεται. Με λίγα λόγια, πιστεύει ότι η μόνη πραγματικότητα είναι ο φυσικός κόσμος που μπορεί να τον δει και να τον πιάσει και γι’αυτό είναι γερά γαντζωμένος από τα επίγεια αγαθά που τους αποδίδει ζωτική αξία. Έτσι, κυριολεκτικά θεωρεί αυτή τη ζωή σαν αυτοσκοπό. Η πίστη του σ’ένα μελλοντικό «Παράδεισο», αν τυχόν πιστεύει σε κάτι τέτοιο, είναι εντελώς θεωρητική και ακαδημαϊκή, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός, ότι κάνει τα πάντα για να αναβάλλει όσο το δυνατό περισσότερο την αναχώρησή του για να χαρεί τις χαρές του ουρανού.

Αλλά καμιά φορά συμβαίνει αυτός ο «συνηθισμένος» άνθρωπος να εκπλαγεί και να ενοχληθεί από μιαν αλλαγή – ξαφνική ή αργή – στην εσωτερική του ζωή, αυτό μπορεί να συμβεί κάτω από μια σειρά απογοητεύσεων, συχνά, μετά από κάποιο συναισθηματικό σοκ, όπως το χάσιμο ενός αγαπημένου συγγενούς ή ενός πολύ αγαπητού φίλου. Αλλά καμιά φορά, χωρίς καμιά φανερή αιτία, και μέσα σε πλήρη υγεία και ευημερία. Συχνά η αλλαγή αρχίζει με ένα αίσθημα του ανικανοποίητου, με μια αίσθηση «ελλείψεως» αλλά όχι ελλείψεως κάποιου υλικού και ορισμένου πράγματος. Είναι κάτι το ακαθόριστό και άπιαστο που του είναι αδύνατον να περιγράψει.

Σ’αυτό προστίθεται, βαθμιαία, μια αίσθηση του κενού και της μη- πραγματικότητας της συνηθισμένης ζωής. Όλες οι προσωπικές υποθέσεις, που πριν απορροφούσαν τόσο την προσοχή και το ενδιαφέρον του, μοιάζουν σαν να αποσύρονται, ψυχολογικά στο βάθος. Χάνουν τη σημασία και την αξία τους. Καινούργια προβλήματα δημιουργούνται. Το άτομο αρχίζει να ερευνά την αρχή και το νόημα της ζωής, να ρωτά ποια είναι η αιτία που τόσα πράγματα τα έπαιρνε πριν για σίγουρα, να αναρωτιέται π.χ. για το νόημα του δικού του πόνου και του πόνου των άλλων και τι δικαιολογία θα μπορούσε να υπάρξει για την τόση ανισότητα στη μοίρα των ανθρώπων.

Όταν ο άνθρωπος φθάσει σ’αυτό το σημείο, έχει την τάση να παρεξηγεί και να παρερμηνεύει την κατάστασή του. Πολλοί που δεν κατανοούν την σημασία αυτής της νέας κατάστασης του νου, την βλέπουν σαν ανώμαλη φαντασία. Τρομοκρατημένοι με την πιθανότητα διανοητικής ανισορροπίας, προσπαθούν να την καταπολεμήσουν με διάφορα μέσα, κάνοντας απελπισμένες προσπάθειες να προσκολληθούν ξανά στην «πραγματικότητα» της συνηθισμένης ζωής που φαίνεται πως τους γλιστράει απ’τα χέρια τους. Συχνά ρίχνονται με τα μούτρα σε μια δίνη εξωτερικής δράσης, αναζητώντας νέες απασχολήσεις, νέα ερεθίσματα και νέες εντυπώσεις. Με αυτά και άλλα μέσα ίσως καταφέρουν για λίγο να ξαλαφρώσουν την κατάστασή τους αλλά δεν μπορούν να απαλλαγούν απ’αυτήν εντελώς. Εξακολουθεί να υπάρχει στα βάθη του είναι τους, υπονομεύοντας τα θεμέλια της καθημερινής ζωής τους, οπότε μπορεί να ξεσπάσει και πάλι, ύστερα από πολύ καιρό, με καινούρια ένταση. Η κατάσταση του ανευχαρίστητου και της ταραχής γίνεται όλο και πιο οδυνηρή και το αίσθημα του εσωτερικού κενού πιο αφόρητο. Το άτομο νιώθει ότι κάτι το απασχολεί. Όλα όσα αποτελούσαν την ζωή ως τώρα, του φαίνεται πως εξαφανίζονται σαν όνειρο, ενώ κανένα φως δεν φαίνεται ακόμα πουθενά. Στην πραγματικότητα, δεν ξέρει καν την ύπαρξη ενός τέτοιου φωτός ή δεν μπορεί να πιστέψει ότι κάποιο φως μπορεί ποτέ να τον φωτίσει.

Συχνά, αυτή η κατάσταση της εσωτερικής αναταραχής, ακολουθείται από μια ηθική κρίση. Η συνείδηση αφυπνίζεται, γίνεται πιο ευαίσθητη. Εμφανίζεται ένα καινούριο αίσθημα ευθύνης και το άτομο καταθλίβεται από ένα βαρύ αίσθημα ενοχής και τύψης. Κρίνει τον εαυτό του με αυστηρότητα και αποθαρρύνεται βαθύτατα. Σ’αυτό το σημείο ίσως να κάνει σκέψεις αυτοκτονίας. Του φαίνεται πως η σωματική εκμηδένιση είναι η μόνη λογική συνέπεια της εσωτερικής του αποσύνθεσης.

Η παραπάνω περιγραφή είναι απλώς μια γενική σκιαγραφία αυτών των βιωμάτων. Στην πραγματικότητα τα άτομα διαφέρουν ανάμεσά τους στις αντιδράσεις τους και τα εσωτερικά τους βιώματα. Υπάρχουν πολλοί που ποτέ δεν φθάνουν σ’ αυτή την οξύτητα, ενώ άλλοι φθάνουν σχεδόν αμέσως. Μερικοί βασανίζονται περισσότερο από διανοητικής αμφιβολίες και μεταφυσικά προβλήματα ενώ σε άλλους, το κύριο γνώρισμα είναι η κατάθλιψη και η ηθική κρίση.

Αυτές οι διάφορες εκφράσεις της κρίσης, μοιάζουν πολύ με μερικά από τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τις ψυχονευρώσεις και τις ελαφρές καταστάσεις σχιζοφρένειας. Σε μερικές περιπτώσεις, η ένταση της κρίσης δημιουργεί σωματικά συμπτώματα, όπως νευρική υπερένταση, αϋπνίες και διάφορες διαταραχές του πεπτικού, κυκλοφοριακού και αδενικού συστήματος.

Η διάγνωση  δεν είναι, κατά κανόνα, δύσκολη. Τα συμπτώματα, μεμονωμένα, μπορεί να είναι τα ίδια. Αλλά μια ακριβής ανάλυση της προέλευσής των και μια μελέτη της προσωπικότητας του ασθενούς στην ολότητά της και – το σπουδαιότερο – η αναγνώριση του πραγματικού προβλήματος της ύπαρξης, δείχνουν τη διαφορά στη φύση και στο επίπεδο από τις παθολογικές συγκρούσεις. Στις συνηθισμένες περιπτώσεις, η σύγκρουση είναι ανάμεσα στις «φυσιολογικές» τάσεις ή ανάμεσα σ’αυτές τις τάσεις και στο συνειδητό εγώ, ή ανάμεσα στο εγώ και στον εξωτερικό κόσμο. Αλλά στις περιπτώσεις που εξετάζουμε, οι συγκρούσεις προέρχονται από τις αφυπνιζόμενες νέες τάσεις, τις φιλοδοξίες και τα ενδιαφέροντα ηθικής, θρησκευτικής ή πνευματικής φύσεως. Και δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει κανείς την παρουσία τους, όταν παραδεχθεί την πραγματικότητα και το κύρος αυτών των τάσεων αντί να τις εξηγήσει σαν απλές φαντασιοπληξίας ή σαν εσωτερίκευση κοινωνικών απαγορεύσεων. Γενικά, μπορούν να θεωρηθούν σαν αποτέλεσμα κρίσεων στην πορεία της ανάπτυξης της προσωπικότητας του ατόμου.

Κρίσεις που προέρχονται από την πνευματική αφύπνιση

Το άνοιγμα του καναλιού μεταξύ των συνειδητών και των υπερ-συνειδητών επιπέδων, μεταξύ του εγώ και του SELF και η πλημμύρα του φωτός, της χαράς και της ζωτικότητας που ακολουθεί, συχνά φέρνει μιαν υπέροχη ανακούφιση. Ο πόνος και οι συγκρούσεις που προηγήθηκαν, με τα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα, εξαφανίζονται καμιά φορά με εκπληκτική ταχύτητα, επιβεβαιώνοντας έτσι το γεγονός ότι η αιτία τους δεν ήταν σωματική αλλά το άμεσο αποτέλεσμα της εσωτερικής πάλης. Σε τέτοιες περιπτώσεις η πνευματική αφύπνιση ισοδυναμεί με πραγματική θεραπεία.

Αλλά, σε μερικές περιπτώσεις, όχι σπάνιες, η προσωπικότητα είναι ανεπαρκής σε ένα ή σε περισσότερα σημεία και επομένως ανίκανη να αφομοιώσει σωστά την εισροή του φωτός και της δύναμης. Αυτό συμβαίνει π.χ. όταν η διανόηση δεν είναι ισορροπημένη ή τα αισθήματα και η φαντασία δεν είναι χαλιναγωγημένα, όταν το νευρικό σύστημα είναι πολύ ευαίσθητο ή όταν η εισροή της πνευματικής ενέργειας είναι συντριπτική στην αιφνίδια έντασή της.

Μια ανικανότητα του νου να ανεχθεί τη φώτιση ή μια τάση προς τον εγωϊσμό, μπορεί να συντείνουν στο να ερμηνευτούν στραβά αυτά τα βιώματα και έτσι γίνεται μια «σύγχυσις επιπέδων». Η διάκριση μεταξύ απόλυτης και σχετικής αλήθειας, μεταξύ του SELF και του εγώ, συγχέεται και η εισρέουσα πνευματική ενέργεια μπορεί να παίξει τον άχαρο ρόλο του να θρέψει το προσωπικό εγώ.

Το εσωτερικό βίωμα του πνευματικού SELF και η στενή σχέση του με τον προσωπικό εαυτό τον οποίον διαπερνά, δίνει σε κείνους που το έχουν ένα αίσθημα μεγαλοσύνης και εσωτερικής διαστολής, την πεποίθηση ότι λαμβάνουν μέρος, κατά κάποιο τρόπο, στην θεία φύση. Στην θρησκευτική παράδοση και στα πνευματικά δόγματα κάθε εποχής βρίσκει κανείς πολλές νύξεις επ’αυτού του θέματος. Στην Βίβλο υπάρχει η εξής καθαρή φράση: «Είπα ότι είσθε Θεοί και όλοι σας είσθε παιδιά του Υψίστου». Ο άγιος Αυγουστίνος δηλώνει: «Όταν η ψυχή αγαπά κάτι γίνεται σαν αυτό που αγαπά. Αν αγαπά τα γήινα, γίνεται γήινη, αλλά αν αγαπά το Θεό μπορούμε να ρωτήσουμε δεν γίνεται Θεός;»

Όπως και να αντιληφθεί κανείς τη σχέση μεταξύ του ατομικού εαυτού και του παγκόσμιου SELF, είτε το βλέπει κανείς σαν το ίδιο πράγμα ή σαν παρόμοια πράγματα, είτε σαν ξεχωριστά είτε σαν ένα, έχει ύψιστη σημασία να αναγνωρίσει κανείς καθαρά και να μην ξεχάσει ποτέ ούτε στη θεωρία ούτε στην πράξη, την διαφορά που υπάρχει μεταξύ του SELF στην ουσία του – σ’αυτό δηλ. που το λένε «Πηγή», το «Κέντρο», το «βαθύτερο είναι», η «κορυφή» του εαυτού μας – και στην μικρή, συνηθισμένη προσωπικότητά μας, το εγώ μας, του οποίου έχουμε συνήθως επίγνωση. Η παραγνώριση αυτής της ζωτικής διάκρισης οδηγεί σε ανόητες και επικίνδυνες συνέπειες.

Η διάκριση μεταξύ των δυο, δίνει το κλειδί σε μια κατανόηση του βιώματος του αυτοδοξασμού και της αυτοεξυψώσεως. Το μοιραίο λάθος όλων όσων πέφτουν θύματα αυτής της αυταπάτης είναι ότι αποδίδουν στο προσωπικό τους εγώ τις ιδιότητες και τις δυνάμεις του SELF. Σε φιλοσοφική γλώσσα, πρόκειται περί συγχύσεως ανάμεσα στην απόλυτη και στην σχετική αλήθεια, μεταξύ των μεταφυσικών και εμπειρικών επιπέδων της πραγματικότητας. Στην θρησκευτική γλώσσα ανάμεσα στο «Θεό» και στην «ψυχή».

Σε άλλες περιπτώσεις η ξαφνική εισροή της πνευματικής ενέργειας έχει σαν αποτέλεσμα μια συγκινησιακή πλημμύρα που εκδηλώνεται με αχαλίνωτη, μη ισορροπημένη και άτακτη συμπεριφορά. Κραυγές και κλάματα, τραγούδια και ξεσπάσματα παντός είδους χαρακτηρίζουν αυτόν τον τύπο της αντίδρασης. Αν το άτομο είναι ενεργητικό και επιθετικό μπορεί εύκολα να παίξει τον ρόλο του προφήτη ή του σωτήρα. Μπορεί να ιδρύσει μια καινούργια αίρεση και να αρχίσει μια εκστρατεία εντυπωσιακού προσηλυτισμού.

Σε μερικά ευαίσθητα άτομα αφυπνίζονται παραψυχολογικά φαινόμενα. Βλέπουν οράματα που πιστεύουν ότι ανήκουν σε υπέρτατα όντα. Ίσως ακούν φωνές ή αρχίζουν να γράφουν με αυτόματη γραφή, παίρνοντας τα μηνύματα στην κυριολεξία τους και υπακούοντάς τα ανεπιφύλακτα. Η ποιότητα αυτών των μηνυμάτων ποικίλει. Καμιά φορά περιέχουν θαυμάσια διδάγματα, αλλά πρέπει πάντα να εξετάζονται με προσοχή και κρίση, χωρίς να επηρεάζεται κανείς από την ασυνήθιστη προέλευσή τους ή από τον υποτιθέμενο αγγελιοφόρο. Κανένα κύρος δεν θα’πρεπε να αποδίδεται σε μηνύματα που περιέχουν ορισμένες διαταγές και που απαιτούν τυφλή υπακοή ούτε σε εκείνα που τείνουν να εξυψώσουν το εγώ του δέκτη.

Αντιδράσεις προς την πνευματική αφύπνιση

Οι αντιδράσεις που συνοδεύουν αυτή την φάση είναι πολλές και συχνά εμφανίζονται ορισμένο χρόνο μετά την αφύπνιση. Όπως είπαμε, μια αρμονική εσωτερική αφύπνιση χαρακτηρίζεται από ένα αίσθημα χαράς και διανοητικής φώτισης μαζί με μιαν ενόραση του νοήματος και του σκοπού της ζωής. Διαλύει πολλές αμφιβολίες, προσφέρει τη λύση σε πολλά προβλήματα και δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας. Συγχρόνως αναδύεται από τα βάθη το βίωμα ότι η ζωή είναι ένα και μια πλημμύρα αγάπης κατακλύζει το αφυπνισμένο άτομο προς τους συνανθρώπους του και όλη την πλάση. Η παλιά προσωπικότητα με τις αγκύλες και τα δυσάρεστα γνωρίσματά της, φαίνεται πως εξαφανίζεται στο βάθος και ένα καινούριο άτομο, γεμάτο αγάπη και αξιαγάπητο, χαμογελά σε μας και σ’ ολόκληρο τον κόσμο, γεμάτο προθυμία να ευχαριστήσει, να εξυπηρετήσει και να μοιραστεί τα πνευματικά πλούτη που μόλις απέκτησε, που την αφθονία τους μόλις μπορεί να βαστάξει.

Μια τόσο εξυψωμένη κατάσταση διαρκεί αναλόγως, αλλά είναι μοιραίο να σταματήσει. Το εγώ είχε εξαφανισθεί προσωρινά αλλά δεν είχε μεταμορφωθεί μονίμως. Η εισροή του φωτός και της αγάπης είναι ρυθμική όπως τα πάντα στο σύμπαν. Μετά από ένα διάστημα ελαττώνεται ή σταματά και η άμπωτη ακολουθεί την παλίρροια.

 

Αναγκαστικά, αυτό είναι ένα πολύ οδυνηρό βίωμα και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει δυνατές αντιδράσεις και σοβαρές διαταραχές. Το προσωπικό εγώ αφυπνίζεται εκ νέου και επιβάλλεται με ανανεωμένη δύναμη. Όλοι οι βράχοι και τα σκουπίδια που πριν τα εκάλυπταν τα νερά της παλίρροιας, αναδύονται και πάλι. Ο άνθρωπος, του οποίου η συνείδηση τώρα έχει γίνει ακόμα πιο εκλεπτυσμένη και απαιτητική, που η δίψα του για την τελειότητα έχει γίνει πιο έντονη, κρίνει με περισσότερη αυστηρότητα και καταδικάζει το εγώ του με νέα ορμή, μπορεί ακόμα και να πιστεύει ότι έχει πέσει ακόμα πιο χαμηλά απ’ ό,τι ήταν πριν. Καμμιά φορά μάλιστα, με την εισροή της πνευματικής ενέργειας συμβαίνει να αφυπνισθούν κατώτερες τάσεις και ειρμοί που μέχρι τότε βρίσκονταν σε λανθάνουσα κατάσταση στο υποσυνείδητο ή προβάλλουν λυσσαλέα αντίσταση.

Κατά καιρούς η αντίδραση γίνεται τόσο έντονη που το άτομο φθάνει στο σημείο να αρνηθεί την αξία και την πραγματικότητα του πρόσφατου βιώματός του. Ο νους γεμίζει με αμφιβολίες και κριτική και μπαίνει στον πειρασμό να κατατάξει το βίωμα σαν ψευδαίσθηση, σαν μια φαντασία ή σαν ένα συγκινησιακό μεθύσι. Γίνεται πικρόχολος και σαρκαστικός, κοροϊδεύει τον εαυτό του και τους άλλους και στρέφει τα νώτα του στα υψηλότερα ιδεώδη του. Όμως, όσο και να προσπαθήσει, δεν μπορεί να επιστρέψει στην παλιά του κατάσταση. Έχει δει το όραμα, και η ομορφιά και η δύναμή του μένουν μαζί του παρ’ όλες τις προσπάθειές του για να το καταπνίξει. Δεν μπορεί να πάρει την καθημερινή ζωή του όπως πριν ή να ικανοποιηθεί μ’αυτήν. Μια «Θεία νοσταλγία» τον κυνηγά και δεν τον αφήνει σε ησυχία. Καμιά φορά η αντίδραση παίρνει μια πιο παθολογική μορφή και προκαλεί μια κατάσταση κατάθλιψης ακόμα και απόγνωσης, με τάσεις αυτοκτονίας. Αυτή η κατάσταση μοιάζει πολύ με την ψυχωτική μελαγχολία που χαρακτηρίζεται από το έντονο συναίσθημα ότι δεν αξίζει κανείς τίποτα, και από μια συστηματική αυτουποτίμηση και αυτοκατάκριση, από το αίσθημα ότι περνάει κανείς από πόλωση και αυτό το αίσθημα μπορεί να γίνει τόσο έντονο ώστε να νιώσει κανείς ότι είναι ανεπανόρθωτα κολασμένος, από ένα οξύ και οδυνηρό συναίσθημα διανοητικής ανικανότητας και απώλειας της θέλησης και του αυτοελέγχου, από αναποφασιστικότητα και ανικανότητα για δράση. Αλλά στην περίπτωση εκείνων που είχαν μιαν εσωτερική αφύπνιση και κάποιο βαθμό πνευματικής ανωμαλίας δεν πρέπει να θεωρηθούν ως παθολογική κατάσταση.

Φάσεις κατά την πορεία της μετουσιώσεως.

Τώρα θα ασχοληθούμε με τη φάση κατά την οποία έχει αναγνωρισθεί ότι οι αναγκαίες προϋποθέσεις προς εκπλήρωση και το νόμισμα που πληρώνει κανείς για την υψηλή επίτευξη της πνευματικής ολοκλήρωσης, είναι μια δραστική μεταμόρφωση και αναγέννηση της προσωπικότητας. Είναι μια μακρά και πολύπλοκη πορεία που περιλαμβάνει φάσεις ενεργού απομακρύνσεως των εμποδίων που στέκονται στον δρόμο της εισροής και της λειτουργίας της υπερσυνειδητής λειτουργίας, φάσεις ανάπτυξης των υψηλότερων λειτουργιών που ευρίσκοντο εν υπνώσει ή που δεν είχαν αναπτυχθεί, φάσεις κατά τις οποίες το εγώ πρέπει να αφήσει το SELF ή την πνευματική ενέργεια να δουλέψει και θα πρέπει να ανεχθεί την πίεση και τον αναπόφευκτο πόνο.

Είναι μια περίοδος γεμάτη επεισόδια, αλλαγές, μεταπτώσεις από το φως στο σκοτάδι, από τη χαρά στον πόνο. Συχνά, η ζωτικότητα και η προσοχή του ατόμου απορροφάται τόσο απ’αυτήν την δουλειά, που χάνει τη δύναμη να τα βγάλει πέρα με τα του κόσμου, ή με τη δράση της συνηθισμένης ζωής. Αν τον βλέπει κανείς απ’έξω και αν τον κρίνει με τα σταθμά της συνηθισμένης αποδοτικότητας, φαίνεται σαν να έχει εκτροχιαστεί, σαν να έχει πάρει στραβό δρόμο και σαν να είναι λιγότερο ικανός από πριν. Οι ανίδεοι φίλοι ή γιατροί τον κρίνουν αυστηρά και συχνά γίνεται ο στόχος σαρκαστικών παρατηρήσεων για τα «ωραία» του πνευματικά ιδεώδη που τον κάνουν ανίκανο στην πρακτική ζωή. Αυτού του είδους η κριτική είναι οδυνηρή και η επίδρασή της μπορεί να δημιουργήσει αμφιβολίες και αποθάρρυνση.

Αυτή η δοκιμασία είναι μια από τις πολλές που συναντά κανείς σε αυτόν τον δρόμο. Δίνει την ευκαιρία στο άτομο να υπερνικήσει την προσωπική ευαισθησία του και να αναπτύξει την εσωτερική του ανεξαρτησία χωρίς μνησικακία. Αν όμως οι άνθρωποι του περιβάλλοντός του είναι φωτισμένοι και με κατανόηση, μπορούν πολύ να τον βοηθήσουν και να τον γλυτώσουν από πολύ περιττό πόνο και σύγκρουση.

Στην πραγματικότητα, αυτή είναι μια μεταβατική περίοδος, ένα πέρασμα από την παλιά κατάσταση σε μιαν άλλη χωρίς όμως να έχει κανείς φθάσει εντελώς την καινούρια. Είναι ένα ενδιάμεσο στάδιο κατά το οποίο είναι κανείς σαν κάμπια που μεταμορφώνεται σε φτερωτή πεταλούδα. Το έντομο πρέπει να περάσει από το στάδιο της χρυσαλίδας, μια κατάσταση αποσυνθέσεως. Αλλά το άτομο γενικά δεν έχει την προστασία του κουκουλιού για να μεταμορφωθεί εν ηρεμία.