Το Στρείδι και το Μαργαριτάρι

Στο Liber Cordis Cincti Serpente του Crowley υπάρχει ένα απόσπασμα, όπου ο Άγγελος και ο Adept ταξιδεύουν μέσα σε μια βάρκα απο μαργαριταρόρριζα (mother of pearl). 

39. All they understand not that thou and I are fashioning a boat of mother-of-pearl. We will sail down the river of Amrit even to the yew-groves of Yama, where we may rejoice exceedingly.

40. The joy of men shall be our silver gleam, their woe our blue gleam -- all in the mother-of-pearl.

Το απόσπασμα αυτό μου θύμισε το πέρασμα των υδάτων του Νείλου στην βάρκα του Οσίριδος. Ή ακόμα το πέρασμα κολυμπώντας έναν υπόγειο ποταμό στην Ελευσίνα. Ή το περασμα του Μωυσή και του λαού του από την Ερυθρά Θάλασσα στην Εβραϊκή παράδοση.

Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις πρόκειται για τον συμβολισμό του μυούμενου, ο οποίος εγκαταλείπει στην ακτή αναχώρησης την προσωπικότητά του, για να βρει στην ακτή προορισμού την θειότητά του...

Ωστόσο, η βάρκα καθώς και το νερό αποτελούν θηλυκά σύμβολα, όπως και το μαργαριτάρι – όντας προστατευμένο μέσα στο επίσης θηλυκό σύμβολο, το όστρακο.

Άλλωστε, το μαργαριτάρι αποδίδεται στη Μπίνα της Καμπάλα, τη Μεγάλη Θάλασσα, το μεγάλο υπερκόσμιο Θηλυκό, την αρχέτυπη μήτρα μέσα από την οποία εκδηλώνεται η ζωή. (Όμως η κάθοδος της ζωής στα επίπεδα της μορφής είναι η αρχή του θανάτου της… )

Το μαργαριτάρι, το στρείδι, το κοχύλι, λόγω της ομοιότητάς τους με το αιδοίο είναι εμβλήματα της γενετήσιας δύναμης και συνδέονται τόσο με το νερό όσο και με τη Σελήνη.  Δεν μας εκπλήσσει λοιπόν η  παρουσία τους σε διάφορους πολιτισμούς ως σύμβολα της γονιμότητας, της γέννησης αλλά και της πνευματικής αναγέννησης. (Τα συναντάμε και σε επικήδεια έθιμα και αναπαραστάσεις). 

Στον Περσικό μυστικισμό το μαργαριτάρι συμβολίζει την αθάνατη ψυχή μέσα στο θνητό σώμα. Το συναντάμε επίσης στην προκολομβιανή Αμερική, στην αρχαϊκή Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία και στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα σε ποικίλες αναπαραστάσεις και τελετουργικά έθιμα. 

Η γέννηση της Αφροδίτης απο το όστρακο - 330 π.Χ

Τo Ταο ως μαργαριτάρι - Κίνα

Ο γνωστός μύθος της γέννησης της Αφροδίτης απο τον αφρό της θάλασσας με παρόν πάλι το όστρακο-κοχύλι, στον πίνακα του Botticelli

Στην Αλχημεία, αντιπροσωπεύει την εγγενή αρετή ή τάση μέσα στο ασυνείδητο να αποκατασταθεί εκείνο που έχει συμβιβαστεί μέσα στον εαυτό, στην ουσιαστική ακεραιότητά του. (Υποστηρίζω πως πρόκειται για το στάδιο της Λεύκανσης – Albedo).

Αλχημική αναπαράσταση των τριων σταδίων του Μεγάλου Έργου

 (Nigredo-Albedo-Rubedo)

Τέλος, στο Γνωστικό κείμενο «Πράξεις του Θωμά» (Ύμνος του Μαργαριταριού), το μαργαριτάρι συμβολίζει την Γνώση (Gnosis) που επανενώνει την εκπεσούσα ψυχή  με την θεία καταγωγή της.

Όπως αναφέρει ο Mircea Eliade στο βιβλίο του «Εικόνες και Σύμβολα»:

«Στο περίφημο γνωστικό κείμενο «Πράξεις του Θωμά», η αναζήτηση του μαργαριταριού συμβολίζει το πνευματικό δράμα της πτώσης του ανθρώπου και της σωτηρίας του: ένας Πρίγκηπας της Ανατολής φτάνει στην Αίγυπτο ψάχνοντας για το Μαργαριτάρι, που το φυλάει ένα τεράστιο φίδι. Οφείλει ο Πρίγκιπας να ξεπεράσει πολλές μυητικές δοκιμασίες για να το αποκτήσει και τελικά το κατορθώνει, αλλά με τη βοήθεια του πατέρα του, του Βασιλέως των Βασιλέων, γνωστική εικόνα του Ουρανίου Πατρός.» 

Δείτε εδώ οπτικοποιημένο ένα απόσπασμα από τον Ύμνο του Μαργαριταριού. 

Ο Πρίγκιπας έχει οπτικοποιηθεί ως γυναίκα, αλλά πιστεύω κατανοούμε όλοι

 ότι πρόκειται για την ψυχή, οπότε δεν έχει σημασία.
 Όπως δεν έχει σημασία που η αισθητική είναι πολύ New Age :)

Κλείνοντας θα ήθελα να παραθέσω ένα αγαπημένο μου απόσπασμα από το βιβλίο "Ράτζα Γιόγκα" του Swami Vivekananda που αναφέρεται κι αυτό στο στρείδι και το μαργαριτάρι:

«Πρέπει να είστε όπως το μαργαριτοφόρο στρείδι. Ένας ωραίος ινδικός μύθος μας λέει πως, αν βρέξει την ώρα που ανατέλλει το άστρο Σβάτι και πέσει μια σταγόνα βροχής μέσα σ’ ένα στρείδι, εκείνη η σταγόνα γίνεται μαργαριτάρι. Τα στρείδια το γνωρίζουν αυτό και μόλις φανεί το αστέρι, ανεβαίνουν στην επιφάνεια για να πιάσουν τις πολύτιμες σταγόνες. Όταν πέσουν οι σταγόνες μέσα τους, τα στρείδια κλείνουν αμέσως και βουτάνε στο βυθό της θάλασσας όπου, με υπομονή, αξιοποιούν τις σταγόνες και σχηματίζουν μαργαριτάρια. Πρέπει κι εσείς να κάνετε το ίδιο. Πρώτον πρέπει να ακούσετε (για την αλήθεια), κατόπιν να κατανοήσετε (αυτό που ακούσατε) κι έπειτα, εγκαταλείποντας κάθε περισπασμό, να φυλάξετε το νου σας από κάθε εξωτερική επιρροή και να αφοσιωθείτε στην ανάπτυξη της αλήθειας μέσα σας.»

Εσω – στρεφόμαστε.

Henry Morland - The Oyster Woman 
A beautiful young woman works by lamplight to shuck oysters.

Περισσότερα μπορεί να διαβάσει κανείς στα εξής βιβλία:

The Book of Symbols – reflections on archetypal images

Mircea Eliade - Εικόνες και Σύμβολα

Dion Fortune – Μυστική Καββαλα